Στις 2 Οκτωβρίου, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφώνησε με πρόταση που θα επιτρέψει προσωρινές παρεκκλίσεις από τους συνήθεις κανόνες ΦΠΑ προκειμένου να αποφευχθεί η απάτη στον τομέα του ΦΠΑ.
Η προτεινόμενη οδηγία θα επιτρέψει στα κράτη μέλη που πλήττονται σοβαρότερα από την απάτη στον τομέα του ΦΠΑ να εφαρμόσουν προσωρινά μια γενικευμένη αναστροφή της υποχρέωσης ΦΠΑ.
Αυτός ο αποκαλούμενος γενικευμένος μηχανισμός «αντίστροφης επιβάρυνσης» συνεπάγεται τη μετατόπιση της ευθύνης για πληρωμές ΦΠΑ από τον προμηθευτή στον πελάτη. Η Επιτροπή εξέδωσε την πρόταση τον Δεκέμβριο του 2016 κατόπιν αιτήματος των κρατών μελών που πλήττονται ιδιαίτερα από την απάτη στον τομέα του ΦΠΑ.
«Αυτή η οδηγία θα αποτελέσει λύση για τα κράτη μέλη που αντιμετωπίζουν την ενδημική απάτη με καρουζέλ», δήλωσε ο Hartwig Löger, υπουργός Οικονομικών της Αυστρίας, ο οποίος σήμερα ασκεί την προεδρία του Συμβουλίου. «Πρόκειται για ένα εξαιρετικό μέτρο, περιορισμένο χρονικά, που θα μπορούσε να αποδειχθεί αποτελεσματικός τρόπος καταπολέμησης της απάτης στον τομέα του ΦΠΑ».
Τα κράτη μέλη θα μπορούν να χρησιμοποιούν τον γενικευμένο μηχανισμό αντίστροφης επιβάρυνσης (GRCM) μόνο για εγχώριες προμήθειες αγαθών και υπηρεσιών άνω του ορίου των 17.500 ευρώ ανά συναλλαγή, μέχρι τις 30 Ιουνίου 2022 και υπό πολύ αυστηρές τεχνικές συνθήκες. Ειδικότερα, σε ένα κράτος μέλος που επιθυμεί να εφαρμόσει ένα τέτοιο μέτρο, το 25% του χάσματος ΦΠΑ πρέπει να οφείλεται σε απάτη τύπου «καρουζέλ». Μεταξύ άλλων απαιτήσεων, το εν λόγω κράτος μέλος θα πρέπει να θεσπίσει κατάλληλες και αποτελεσματικές υποχρεώσεις ηλεκτρονικής υποβολής εκθέσεων σε όλους τους φορολογούμενους, ιδίως εκείνους στους οποίους θα εφαρμόζεται ο μηχανισμός.
Ο γενικευμένος μηχανισμός αντίστροφης επιβάρυνσης μπορεί να χρησιμοποιηθεί από ένα κράτος μέλος μόνον εφόσον πληροί τα κριτήρια επιλεξιμότητας και το αίτημά του έχει εγκριθεί από το Συμβούλιο. Η εφαρμογή αυτού του μέτρου υπόκειται επίσης σε αυστηρές διασφαλίσεις της ΕΕ.
Οι αδυναμίες του συστήματος ΦΠΑ αφήνουν τα κράτη μέλη ευάλωτα στην απάτη, μερικές φορές με σοβαρές συνέπειες για τα δημόσια ταμεία. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τις διασυνοριακές συναλλαγές.
Ένα κοινό σύστημα απάτης είναι η απάτη «αγνοούμενος έμπορος» ή «καρουζέλ», όπου οι προμήθειες αγοράζονται και μεταπωλούνται χωρίς την πληρωμή του ΦΠΑ.
Ο μηχανισμός αντιστροφής της επιβάρυνσης μπορεί ήδη να εφαρμοστεί προσωρινά, αλλά όχι με γενικευμένο τρόπο. Σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες, περιορίζεται σε έναν προκαθορισμένο κατάλογο τομέων. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο από ένα κράτος μέλος που έχει υποβάλει συγκεκριμένο αίτημα και εάν το εξουσιοδοτήσει το Συμβούλιο.
Η οδηγία θα προσφέρει μια βραχυπρόθεσμη λύση για την καταπολέμηση της απάτης από τα κράτη μέλη που πλήττονται περισσότερο, εν αναμονή των συνεχιζόμενων διαπραγματεύσεων για ένα νέο και οριστικό σύστημα ΦΠΑ όπου οι προμήθειες θα φορολογούνται στη χώρα προορισμού. Η Επιτροπή κατέθεσε πρόσφατα τις προτάσεις που αποσκοπούν στην αντικατάσταση του σημερινού «μεταβατικού» καθεστώτος ΦΠΑ από ένα οριστικό σύστημα.
Η συμφωνία επετεύχθη σε συνεδρίαση του Συμβουλίου Οικονομικών και Δημοσιονομικών Υποθέσεων. Η οδηγία αναμένεται να εγκριθεί χωρίς περαιτέρω συζήτηση όταν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο διατυπώσει τη γνώμη του.
Το Συμβούλιο χρειάζεται ομοφωνία για να εγκρίνει τον κανονισμό μετά από διαβούλευση με το Κοινοβούλιο. (Νομική βάση: άρθρο 113 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.)
ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΤΕ
