«Αυξάνουν οι τζαγκάρηδες στην Κρήτη που φτιάχνουν παραδοσιακά στιβάνια. Η κρίση έκανε πολλούς Κρητικούς να γυρίσουν στις παραδοσιακές επιχειρήσεις. Έτσι και εγώ πριν τέσσερα χρόνια άφησα την τέχνη του ξυλουργού και έμαθα απο τον Κοσμά Σαλούτρο (πέθανε πρόσφατα) την τέχνη του στιβανά. Μου άρεσε απο παλιά» ανέφερε στο «Ην-Ων» ο 44χρονος Ανωγειανός τσαγκάρης Γιώργος Βρέντζος.
Ερ. Πώς κατσκευάζονται τα στιβάνια;
Απ. Η κατασκευή ενός καλού Κρητικού υποδήματος-στιβάνι ξεκινά από την επιλογή Α’ ποιότητας δέρματος. Εξωτερικά χρησιμοποιείται δέρμα μοσχαριού και στο φοδράρισμα, γίδα. Στην συνέχεια το σωστό μέτρημα του ποδιού θα μας δώσει την άψογη εφαρμογή του υποδήματος.
Έτσι λοιπόν παίρνουμε τέσσερα βασικά σημεία μετρήματος τα οποία είναι: τα δάκτυλα, το κουτεπιέ, φτέρνα και το εύρος της γάμπας. Μετά ακολουθεί η κοπή του δέρματος. Στη συνέχεια, δημιουργούμε την πρώτη όψη του στιβανιού. Κατόπιν, το καλαπόδι θα πρέπει να τροποποιηθεί ούτος ώστε να γίνει ανάλογο των μέτρων του ποδιού του οποίου πήραμε. Μετά όλο το υπόδημα καρφώνεται στο πέτσινο πάτο ο οποίος προ ημερών έχει καρφωθεί και στεγνώσει παίρνοντας το σχήμα του καλαποδιού. Στη φτέρνα χρησιμοποιείται πετσί πάχους 3-3.5 χιλιοστών και στο εμπρός μέρος ειδικό τεμάχιο νεομπρενίου. Τα δύο υλικά αυτά συντελούν στη στιβαρότητα και την αντοχή του υποδήματος. Περιμένοντας δυο μέρες να στεγνώσουν οι κόλλες, κατόπιν αφαιρούμε τα καρφιά μονταρίσματος και μπαίνουμε στην αποπεράτωση του υποδήματος με το σόλιασμα.
Το σόλιασμα διαφέρει ανάλογα τη προτίμηση και την επιθυμία του πελάτη, ακόμη και το είδος που θέλει να χρησιμοποιήσει το υπόδημα, π.χ. στο στιβάνι της βόλτας μπορεί να χρησιμοποιήσουμε λεπτό πέτσινο πάτο και λεπτή λαστιχένια σολίτσα προσδίδοντας στα στιβάνια λεπτομέρεια. Σε υποδήματα που χρησιμοποιούνται για αγροτικές εργασίες ακόμα και κυνήγι χρησιμοποιείται χοντρός πέτσινος πάτος με χοντρή λαστιχένια σόλα και λαστιχένιο τακούνι για να αυξηθεί η αντοχή σε σκληρές συνθήκες.
Εφόσον έχει εκτελεστεί η εργασία του σολιάσματος, έπειτα το υπόδημα τοποθετείται στη γάμπα προκειμένου να πάρει τη τελική του μορφή στα μέτρα της και ζαρώνοντας το αναλόγως την επιθυμία του κάθε πελάτη. Αφού κρατηθεί εκεί για δύο ημέρες, αφαιρείται η γάμπα έτσι ώστε να στεγνώσει και εσωτερικά. Εφόσον στεγνώσει είναι έτοιμο να περαστεί με κερί και γυαλιστικό.
Ερ. Πόσα είδη στιβανιών υπάρχουν;
Απ. Πλέον μπορούμε να δούμε αρκετές παραλλαγές στα στιβάνια σε σχέση με το κλασσικό (χωρίς ζάρες). Τα στιβάνια με ζάρες, το ζάρωμα δηλαδή στο καλούπι του στιβανιού για ένα διαφορετικό στυλ, τα τριζάτα στιβάνια, που τοποθετούνται μικρά ξυλάκια μέσα στη σόλα για να «τρίζουν». Αλλη παραλλαγή είναι με πιέτες διάφορες κορδέλες δέρματος που τοποθετούνται γύρω από το υπόδημα για στολίδι και πολλά άλλα, όπως τα θέλει ο πελάτης.
Ερ. Πότε εμφανίστηκαν τα στιβάνια;
Απ. Πρωτοφορέθηκε το στιβάνι στις αρχές του 19 αιώνα από χωρικούς για την κάλυψη των ποδιών τους από τα αγκάθια και τα χαράκια που ήταν αναγκασμένοι συχνά να διαβούν, προκειμένου να ταΐσουν τα ζώα τους σε βουνά και άλλα δυσβάσταχτα μέρη. Φτιαγμένα από χειροποίητα υλικά 100%, κατασκευάζονταν σύμφωνα με τις δικές τους ανάγκες. Τα πρώτα στιβάνια ήταν φτιαγμένα από: α) δέρμα ζώου το πάνω μέρος που καλύπτει το πόδι και β) από λάστιχο η σόλα που έβρισκαν από παραιτημένα λάστιχα αυτοκινήτων σε χωράφια και δρόμους.
Αφού επεξεργαζόταν το δέρμα του ζώου για μερικές ημέρες στην συνέχεια το έκοβαν και το σχεδίαζαν σύμφωνα με το καλούπι του ποδιού, δηλαδή ίσα ίσα ώστε να καλύψει γύρω γύρω τη γάμπα. Έπειτα κατασκεύαζαν το κουτουπιέ του στιβανιού και στη συνέχεια έραβαν με χοντρό σύρμα το λάστιχο όπου ήταν η σόλα του υποδήματος. Η διαδικασία για την κατασκευή ενός υποδήματος διαρκούσε ακόμα και 5 ημέρες.
Αύξηση πωλήσεων στιβανιών
