Του Δρ. Γιώργου Σ. Ατσαλάκη
Διδάσκων Πολυτεχνείου Κρήτης
Τα τραγικά λάθη της παλαιοκομματικής νοοτροπίας των πολιτικών, ήταν η αύξηση των πρωτογενών δημοσίων καταναλωτικών δαπανών την τελευταία δεκαετία, η οποία γινόταν με δανεικά χρήματα, με σκοπό το ξεγέλασμα των ψηφοφόρων (πλαστή ευημερία) και την υφαρπαγή των ψήφων μας. Οι κυβερνήσεις στην Ελλάδα έπρεπε να συλλέξουν φόρους την προηγούμενη δεκαετία, από δύο κατηγορίες φορολογουμένων:
Από την μία μεριά οι επιχειρήσεις και οι πλούσιοι ήθελαν τις κυβερνήσεις να τους υπηρετούν και να μην τους φορολογούν.
Από την άλλη μεριά οι πολίτες ήθελαν επίσης το ίδιο. Ήθελαν την κυβέρνηση να τους ωφελεί και να μην τους φορολογεί.
Αυτό έφερνε τους πολιτικούς σε ένα πολύ δύσκολο πρόβλημα διότι από τις επιχειρήσεις και τους πλούσιους χρειαζόταν τα χρήματα για την πολιτική τους δράση και από τον λαό χρειαζόταν τους ψήφους.
Συνήθως οι κυβερνήσεις επέλεγαν την παρακάτω λαϊκίστικη λύση: Έδιναν και στις δυο πλευρές αυτό που ήθελαν, δηλαδή, τους φορολογούσαν ελάχιστα και έλυναν το πρόβλημα των δαπανών με δανεισμό.
Όπως δείχνει ο παρακάτω πίνακας το αποτέλεσμα ήταν, μόνο την οκταετία 2001-2009, οι δαπάνες να αυξηθούν 135,20% και τα έσοδα μόνο 42,28%. Δηλαδή η αύξηση των δαπανών ήταν τριπλάσια της αύξησης των εσόδων. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα σχεδόν να διπλασιαστεί το χρέος. Η χώρα αύξησε το δανεισμό της κατά 96,64% δανειζόμενη 146,8 δις σε οκτώ έτη δηλαδή κατά μέσο όρο 18,35 δις ετησίως.
| Η εξέλιξη των εσόδων, δαπανών και δανείων της κεντρικής κυβέρνησης το 2001-2009 | |||
| 2001 Δις € | 2009 Δις € | Ποσοστό αύξησης | |
| Έσοδα | 35 | 50,5 | 42,28 % |
| Δαπάνες | 35,8 | 84,2 | 135,20 % |
| Μισθοί & Συντάξεις | 13,1 | 24,52 | 87,20 % |
| Τόκοι | 9,7 | 12,3 | 26,80 % |
| Δημόσιο Χρέος | 151,9 | 298,7 | 96,64 % |
Η λύση αυτή ήταν πολύ καλή για όλους Οι πολίτες δεν γνώριζαν τι ακριβώς συνέβαινε. Δεν πλήρωναν αρκετούς φόρους (εκτός ορισμένες εξαιρέσεις), απολάμβαναν τις κρατικές υπηρεσίες και ήταν αρκετά χαρούμενοι.
Οι πλούσιοι ήταν εξίσου χαρούμενοι. Έπαιρναν αυτό που ήθελαν: δεν πλήρωναν τους φόρους που θα έπρεπε, αλλά είχαν και ένα έξτρα μπόνους.
Τα χρήματα που δεν πλήρωναν σε φόρους ήταν τα χρήματα που δάνειζαν στην κυβέρνηση για να καλύπτει το δημόσιο έλλειμμα. Αυτός είναι ο λόγος που οι πλούσιοι δεν ενοχλούνται από τα ελλείμματα διότι κερδίζουν διπλά.
Εάν οι κυβερνήσεις χρειαζόταν να πάρουν χρήματα για τα προγράμματα τους μπορούσαν να πάνε στις επιχειρήσεις και στους πλούσιους να τους φορολογήσουν.
Δεν το έκαναν όμως. Αντίθετα δανειζόταν τα χρήματα από αυτούς.
Δηλαδή το έλλειμμα είναι μια υπηρεσία προς τους πλουσίους καθόσον βρίσκουν που να δανείζουν με ασφάλεια τα χρήματα τους και να απολαμβάνουν τους τόκους.
Σήμερα η εξάλειψη των ελλειμμάτων και το πέρασμα σε πρωτογενή πλεονάσματα προσφέρει μια σημαντική υπηρεσία προς όλους τους πολίτες καθόσον αυτοί δεν θα επιβαρύνονται με επιπλέον φόρους για να πληρώνονται τα ελλείμματα.
Η επίτευξη και διατήρηση των πρωτογενών πλεονασμάτων (τόσο του κρατικού προϋπολογισμού όσο και του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών) αποτελεί την πιο αναγκαία προϋπόθεση για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στην ελληνική οικονομία που με τη σειρά της αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση για την ενίσχυση της ανάπτυξης στη χώρα. Το πρωτογενές πλεόνασμα των 2.9 δις για το 2013 έχει ήδη συμβάλει στην σημαντική εισροή επιχειρηματικών κεφαλαίων στη χώρα για χρηματοδότηση της ανάπτυξής της.
Τα πρωτογενή πλεονάσματα θα συμβάλλουν στην προσέλκυση σημαντικών Ξένων Άμεσων Επενδύσεων και στην αύξηση των εισοδημάτων με διεθνώς ανταγωνιστική και μόνιμη απασχόληση που κανείς δεν μπορεί να την κλονίσει (και όχι με μη παραγωγική απασχόληση που χρηματοδοτείται με συνεχή δανεισμό από το εξωτερικό).
Επίσης θα συμβάλλουν στην επιστροφή των ελληνικών καταθέσεων στη χώρα και στην αύξηση της πιστωτικής επέκτασης των τραπεζών που θα δώσουν νέα ώθηση στην ανάπτυξη και στην αύξηση της απασχόλησης και των εγχώριων εισοδημάτων.
Τα πρωτογενή πλεονάσματα θα παίξουν τον ίδιο αναπτυξιακό ρόλο για την Ελλάδα όπως αυτός που παίζουν τα τεράστια συναλλαγματικά διαθέσιμα και τα πλεονάσματα στο εξωτερικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών που διατηρούν συστηματικά τις τελευταίες 10ετίες η Κίνα, η Ν. Κορέα, η Βραζιλία, η Γερμανία (η οποία έχει πλεονάσματα από τα μέσα της δεκαετίας του 1950) και ακόμη και η Τουρκία. Επίσης, με σημαντικά πλεονάσματα πραγματοποιήθηκε η μεγάλη ανάπτυξης της Ιαπωνίας έως το 1990, ενώ με σημαντικά πρωτογενή πλεονάσματα στην περίοδο 1995-2002 πέτυχε και η Ελλάδα την ανάκαμψη της οικονομίας της μετά το 1995 και την μετέπειτα πανηγυρική ένταξή της στη Ζώνη του Ευρώ το 2001(πηγή: δημοσιευμένα στοιχεία της Alpha bank).
Επομένως, τα πρωτογενή πλεονάσματα αποτελούν αναπτυξιακό παράγοντα στην φάση που βρίσκεται η ελληνική οικονομία, και όχι αντιαναπτυξιακό όπως ισχυρίζονται ορισμένοι κομματικά καθοδηγούμενοι αναλυτές. Είναι προφανές ότι τα δημοσιονομικά ελλείμματα της οκταετίας 2002-2009 χρεοκόπησαν την χώρα.
Εκείνο που δεν ήταν προφανές όμως, είναι ότι εάν την οκταετία αυτή η χώρα είχε πρωτογενή πλεονάσματα δεν θα χρεοκοπούσε.
Εκείνο που επίσης δεν ήταν προφανές ήταν ο λόγος που τα κόμματα απέκρυβαν τον υπερδανεισμό της χώρας. Τα κόμματα δημιουργούσαν ελλείμματα για να συντηρούν το πελατειακό κράτος για να ξανά αποσπάσουν την ψήφο των ανυποψίαστων πολιτών. Επίσης, δεν ήταν προφανές για τους πολίτες, ότι τα ελλείμματα σήμαιναν περισσότερους φόρους που θα έπρεπε να πληρώσουν για την εξόφληση των τόκων και του κεφαλαίου των δανείων.
Όλα τα πολιτικά κόμματα σκόπιμα απέκρυβαν από τους πολίτες την συνεχή υπερχρέωση της χώρας που οφειλόταν στις αλόγιστες καταναλωτικές δαπάνες.
Κανένα κόμμα δεν προειδοποίησε τον λαό ότι η χώρα υπερχρεωνόταν. Ακόμα και μετά από τέτοια καταστροφή που υπεστήκαμε δεν έχει βρεθεί ένα κόμμα να ζητήσει εξεταστική επιτροπή στη βουλή για να μάθει επιτελούς ο λαός που σπαταλήθηκαν τα 146,8 δις δάνεια της τελευταίας δεκαετίας. Δυστυχώς κανένα κόμμα ούτε τότε αλλά ούτε και σήμερα δεν σταμάτησε να λαϊκίζει. Προκειμένου να υφαρπάξουν την ψήφο μας, εξακολουθούν να υπόσχονται παροχές για τις οποίες δεν υπάρχουν χρήματα να πραγματοποιηθούν.
Το πιο οδυνηρό από όλα είναι ότι τα σημερινά κόμματα αδυνατούν να καθίσουν όλα μαζί να συζητήσουν να χαράξουν μια εθνική στρατηγική ανάπτυξης ώστε να μειωθεί η ανεργία. Δυστυχώς αδυνατούν να κατανοήσουν ότι ο παλαιοκομματισμός φεύγει. Όταν οι δημοσκοπήσεις δίνουν 30-35% αναποφάσιστους και ως καταλληλότερο πρωθυπουργό τον «κανένα», στέλνουν το μήνυμα προς τους πολιτικούς να αλλάξουν νοοτροπία, να εγκαταλείψουν την νοοτροπία του 2000-2009 η οποία μας οδήγησε στην καταστροφή. Στέλνουν το μήνυμα ότι υπάρχει έλλειμμα ικανών πολιτικών να αντιληφθούν τι πραγματικά θέλει ο λαός. Δεν αρκεί να αλλάξουν τα πρόσωπα, πρέπει να αλλάξουν και οι πολιτικές και η νοοτροπία. Στέλνουν το ξεκάθαρο μήνυμα ότι ο λαός θέλει νέα πρόσωπα με νέα νοοτροπία. Αργά ή γρήγορα η εμφάνιση ενός πολιτικού σχήματος με νέα πρόσωπα και νέα νοοτροπία θα εξαλείψει το έλλειμμα των πολιτικών.