Έλλη Αλεξίου
Η Κρητικιά εκπαιδευτικός και λογοτέχνης
Η υψηλή γυναικεία Κρητική προσωπικότητα της Έλλης Αλεξίου ξεδιπλώθηκε μέσα από τον ρόλο της εκπαιδευτικού όπου εργάσθηκε επί 42 χρόνια σε Ελλάδα και εξωτερικό ενώ ταυτόχρονα την κέρδισε η λογοτεχνία όπου διέπρεψε ξεπερνώντας τα ελληνικά σύνορα.
Η Αλεξίου γεννήθηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης στις 22 Μαΐου 1894 την εποχή όπου οι γυναίκες ως το 1917 στην Ελλάδα δεν μπορούσαν να αναλάβουν άλλο δημόσιο ρόλο, εκτός από αυτόν της δασκάλας.
Ο πατέρας της Στυλιανός Αλεξίου ήταν εκδότης και διανοούμενος και είχε τρία μεγαλύτερα αδέρφια, τη Γαλάτεια (σύζυγο του Νίκου Καζαντζάκη και μετά του Μάρκου Αυγέρη), τον Ραδάμανθυ (ο οποίος παντρεύτηκε την Αναστασία κόρη του Ζορμπά-ήρωα του ομωνύμου μυθιστορήματος του Καζαντζάκη) και τον Λευτέρη.
Ο πατέρα της φυλακίζεται για τη συμμετοχή του στην Επανάσταση του Θέρισσου και η μητέρα της πεθαίνει αιφνίδια.
Στα τέλη του καλοκαιριού του 1911, τελείωσε το Παρθεναγωγείο του Ηρακλείου και μένει στο σπίτι της αδελφής της Γαλάτειας η οποία ήταν ήδη παντρεμένη με τον Νίκο Καζαντζάκη.
Το 1914 διορίστηκε στο Γ΄ Χριστιανικό Παρθεναγωγείο της Αγίας Παρασκευής Ηρακλείου, ενώ τον επόμενο χρόνο διορίστηκε στο Πρότυπο Διδασκαλείο της πόλης.
Εκεί η Ελλη Αλεξίου γνωρίζεται με τους λογοτέχνες Καρκαβίτσα, Βλαχογιάννη, Θεοτόκη, Τραυλαντώνη, Φιλήντα, Κονδυλάκη, Καρβούνη, Σ. Μαυροειδή – Παπαδάκη, Λιλίκα Νάκου, Μάρκο Αυγέρη. Εκεί γνώρισε και άνθισε ο έρωτάς της για τον Κώστα Βάρναλη, τον οποίο αρραβωνιάστηκε αλλά δεν παντρεύτηκε.
Το 1919 γνωρίστηκε στο καφενείο «Δεξαμενή» στο Κολωνάκι με τον πεζογράφο Βάσο Δασκαλάκη, με τον οποίο παντρεύτηκε το 1920 στο Παρίσι και έγινε διπλωματούχος του Institut Superieur d’ Etudes Francaises και διορίστηκε στο Ανώτερο Παρθεναγωγείο Ηρακλείου. Το 1925 αποφοίτησε από τη Γερμανική Σχολή Αθηνών και το 1934 πήρε μέρος στην ίδρυση της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών.
Παράλληλα είχε ήδη γίνει μέλος του ΚΚΕ και συλλαμβάνεται από την Ειδική Ασφάλεια της δικτατορίας της 4ης Αυγούστου.
Τα χρόνια του πολέμου και της Κατοχής, θα τα περάσει στην Καλλιθέα (στην Αθήνα) αναλαμβάνοντας και τα σχολικά συσσίτια έως το 1945 (τιμής ένεκεν το όνομά της έχει δοθεί σε Δημοτικό Σχολείο της Καλλιθέας).
Πραγματοποίησε την πρώτη της εμφάνιση στο χώρο της λογοτεχνίας το 1923 με τη δημοσίευση του διηγήματος «Φραντζέσκος» στο περιοδικό Φιλική Εταιρεία (του Κόντογλου), μετά από παρότρυνση του συζύγου της Βάσου Δασκαλάκη.
Το 1934 εκδίδει το «Γ’ Xριστιανικόν Παρθεναγωγείoν» ενώ ιδιαίτερη θέση στο έργο της έχουν τα παιδικά βιβλία: «Χοντρούλης και Πηδηχτή» το 1939 (μεγάλη ιστορία γιά παιδιά) με Βραβείο από την Αρχαιολογική Εταιρεία, «Ήθελε να τη λένε κυρία», «Τραγουδώ και χορεύω», «Παίζω κουκλοθέατρο» και η εγκυκλοπαίδεια για έφηβους «Ρωτώ και μαθαίνω»,
Στο μεταξύ, το 1944, ο άντρας της Βάσος Δασκαλάκης, πεθαίνει.
Το 1945 φεύγει για σπουδές στο Παρίσι ως υπότροφος της γαλλικής κυβέρνησης. Παρακολουθεί στη Σορβόνη μαθήματα ιστορίας και φωνητικής και έρχεται σε επαφή με Γάλλους λογοτέχνες όπως οι Λουί Αραγκόν και Πωλ Ελυάρ.
Το 1948 διορίζεται εκπαιδευτική σύμβουλος από την Eπιτροπή Bοηθείας Παιδιού και έναν χρόνο αργότερα συμμετέχει στο πρώτο συνέδριο ειρήνης στο Παρίσι. Tο 1949 αυτοεξορίζεται στη Pουμανία και παίρνει μέρος στο δεύτερο συνέδριο ειρήνης.
Από το 1962 μετά το θάνατο της αδελφής της Γαλάτειας, συγκατοικεί με το Μάρκο Αυγέρη. Ο Αυγέρης (1884-1973) σύμφωνα με τη διαθήκη του, δώρησε τη βιβλιοθήκη του στη Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη Ηρακλείου. Το ίδιο έκανε και η Έλλη Αλεξίου με επιστολή της στις 30 Μαϊου 1976 προς το Δημοτικό Συμβούλιο Ηρακλείου.
Το 1965 επανακτά την ελληνική ιθαγένεια. Το 1966 συλλαμβάνεται και κρατείται στις Φυλακές «Αβέρωφ» και δικάζεται για «αντεθνική δράση και προπαγάνδα». Απαλλάσσεται όμως από την κατηγορία, ύστερα από την αντίδραση της κοινής γνώμης. Με την επιβολή της δικτατορίας του 1967 απαγορεύονται τα βιβλία της και διατάσσεται να ζει υπό περιορισμό στο διαμέρισμά της.
Το 1966 έγραψε τη βιογραφία του Νίκου Kαζαντζάκη με τίτλο «Για να γίνει μεγάλος», όπου αφηγείται τη ζωή του φίλου και συζύγου της αδελφής της. Μέσα στο έργο αυτό δίνει τη ζωή του Καζαντζάκη, με απόλυτο σεβασμό στην αλήθεια.
Το 1988 η Έλλη Αλεξίου έφυγε από την ζωή 94 ετών στις 28 Σεπτεμβρίου.