Η αύξηση του αστικού και περιαστικού πρασίνου, ο περιορισμός της χρήσης μηχανοκίνητων οχημάτων στα κέντρα των πόλεων, η χρήση «ψυχρών» υλικών, η απομάκρυνση των κλιματιστικών μονάδων από τις όψεις των κτηρίων σε στενούς δρόμους, η χρήση σκίασης και η χρήση ψυχρών πηγών για την απόρριψη της πλεονάζουσας θερμότητας είναι μέθοδοι αντιμετώπισης και ανάσχεσης του νέου Προγράμματος «Αστικών Βιοκλιματικών Αναπλάσεων» του Υπουργείου ΠΕΚΑ.
Σκοπός του προγράμματος είναι η βελτίωση της ζωής και της περιβαλλοντικής άνεσης των κατοίκων περιοχών με κλιματικό πρόβλημα, ο περιορισμός της κατανάλωσης ενέργειας, ο περιορισμός της έκκλησης των αερίων του θερμοκηπίου και ως εκ τούτου, τη συμβολή στην αναστροφή της κλιματικής μεταβολής.
Το πρόγραμμα έχει επίσης σκοπό τη σύνταξη βιοκλιματικών -περιβαλλοντικών αρχών για τις αστικές περιοχές, που θα αποτελέσουν την αρχή μιας συζήτησης για τον «κλιματικό σχεδιασμό» των ελληνικών πόλεων και η πιλοτική εφαρμογή βιοκλιματικών αστικών αναπλάσεων, με απώτερο στόχο την προετοιμασία ενός μεγαλύτερου προγράμματος.
Το πρόγραμμα χρηματοδοτείται από το ΕΣΠΑ και το ΕΠΠΕΡΑΑ, Ενδιάμεσος Φορέας του προγράμματος είναι το ΚΑΠΕ (Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών και Εξοικονόμησης Ενέργειας) και το ύψος της συνολικής χρηματοδότησης φτάνει τα 60 εκατομμύρια €.
Το πρόγραμμα, απευθύνεται σε όλους τους Δήμους και τις Περιφέρειες της χώρας που διαθέτουν περιοχές με αποδεδειγμένο κλιματικό πρόβλημα και θα χρηματοδοτηθούν έργα μέχρι εξαντλήσεως του παραπάνω ποσού. Για κάθε υποψήφιο προς ένταξη έργο θα πρέπει να υποβληθεί σχετική μελέτη και η επιλογή των έργων που θα χρηματοδοτηθούν θα πραγματοποιηθεί κατόπιν αξιολόγησης των μελετών αυτών από ανεξάρτητη επιτροπή, αποτελούμενη από ειδήμονες επί αρχιτεκτονικών και βιοκλιματικών θεμάτων.
Στο πρόγραμμα θα ενταχθούν έργα που ικανοποιούν τουλάχιστον τις τρεις παρακάτω προϋποθέσεις:
1. H υποψήφια περιοχή παρουσιάζει αποδεδειγμένο πρόβλημα κλιματικής υποβάθμισης, είναι σημαντικής επιφάνειας και επηρεάζει το κλίμα της περιοχής.
2. Το προτεινόμενο πρόγραμμα βιοκλιματικής ανάπλασης επιτυγχάνει συγκεκριμένους κλιματικούς στόχους και αποτελεί, εάν είναι δυνατόν, τμήμα ενός συνολικότερου αστικού σχεδιασμού της περιοχής.
3. Υπάρχουν πλήρως ώριμες μελέτες της αστικής ανάπλασης.
Η τεκμηρίωση του κλιματικού προβλήματος μιας υποψήφιας περιοχής θα πρέπει να πραγματοποιηθεί στα πλαίσια της σχετικής μελέτης που θα υποβληθεί είτε με εξειδικευμένες μετρήσεις που έχουν πραγματοποιηθεί στην περιοχή (για παράδειγμα υπάρχουν διαθέσιμες μετρήσεις για περίπου 30 δήμους της Αττικής), είτε με εξειδικευμένες προσομοιώσεις της περιοχής με χρήση προηγμένων κλιματικών μοντέλων σύμφωνα με τις οδηγίες του προγράμματος.
Με βάση τις προδιαγραφές που έχουν τεθεί στο πρόγραμμα, οι βασικοί κλιματικοί στόχοι μιας αστικής βιοκλιματικής ανάπλασης, είναι:
1.Μείωση της μέσης μεγίστης θερινής θερμοκρασίας περιβάλλοντος στην περιοχή επέμβασης και σε ύψος 1.80 μ, κατά τουλάχιστον ενάμισι βαθμό.
2.Μείωση του τυπικού ημερήσιου αθροίσματος των βαθμοωρών βάσης 26°C, της μέσης θερμοκρασίας του περιβάλλοντος της περιοχής, σε ύψος 1.80 μ, κατά την θερινή περίοδο, κατά τουλάχιστον 20 τοις εκατό.
3. Μείωση της μέσης χωρικής μεγίστης θερμοκρασίας επιφάνειας στον χώρο επέμβασης κατά τουλάχιστον 5 βαθμούς για την θερινή περίοδο σε σχέση με την σημερινή κατάσταση.
4. Βελτίωση των μέσων χωρικών επιπέδων θερμικής άνεσης κατά τουλάχιστον 15% σε σύγκριση με τα αντίστοιχα επίπεδα της άνεσης που επικρατούν στην περιοχή κατά την θερινή περίοδο πριν την εφαρμογή της μελέτης.
Υπάρχουν πλήρεις οδηγίες για τον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να τεκμηριωθούν οι βιοκλιματικές μελέτες για τα υποψήφια προς ένταξη έργα.
Το ΚΑΠΕ αμέσως μετά την προκήρυξη του προγράμματος και έως την τελική ημέρα κατάθεσης των προτάσεων θα θέσει σε λειτουργία γραφείο υποστήριξης όπου θα παρέχονται εξειδικευμένες πληροφορίες εφόσον ζητούνται, θα ελέγχεται η σκοπιμότητα και τα χαρακτηριστικά των προτάσεων, όπως και θα ελέγχεται η ορθή εφαρμογή των κανόνων της προκήρυξης από τους συμμετέχοντες.
Όλες οι μελέτες που δεν επηρεάζουν την κρίση για την επιλογή των έργων, (στατικά, κλπ), μπορούν να παραδοθούν εντός καθορισμένης ημερομηνίας μετά την επιλογή των έργων.
Παράλληλα το ΚΑΠΕ ετοιμάζει και θα παραδώσει στους υποψηφίους συμμετέχοντες:
I. Διοικητικό Οδηγό όπου θα αναπτύσσονται όλα τα διοικητικά χαρακτηριστικά του προγράμματος καθώς και η μεθοδολογία που θα ακολουθηθεί από την αρχή μέχρι το τέλος
II. Επιστημονικό Οδηγό Αστικών Βιοκλιματικών Αναπλάσεων όπου παρουσιάζονται οι τεχνολογίες και τα εργαλεία μέσω των οποίων μπορεί να αναβαθμιστεί το αστικό περιβάλλον.
Η Διοικητική Διαδικασία που θα ακολουθηθεί είναι η παρακάτω:
1. Το ΚΑΠΕ είναι ενδιάμεσος φορέας και είναι υπεύθυνος για την προκήρυξη, επιλογή έργων, παρακολούθηση και επιστημονική και οικονομική αξιολόγηση των έργων
2. Έχει δημιουργηθεί επιστημονική επιτροπή εκτέλεσης και αξιολόγησης του προγράμματος που αποτελείται από διακεκριμένους και έμπειρους επιστήμονες.
3. Περί τα τέλη Μαΐου θα υπάρχει η επίσημη πρόσκληση από το ΚΑΠΕ.
4. Θα δοθεί χρόνος κατάθεσης έως τα τέλη Ιουλίου. Όλες οι μελέτες πρέπει να είναι εγκεκριμένες και πλήρεις.
5. Μέχρι το Σεπτέμβριο θα έχει γίνει η αξιολόγηση και μέσα στους επομένους μήνες θα υπογραφούν τα συμβόλαια. Υπολογίζεται ότι θα χρηματοδοτηθούν περί τα 10-12 έργα προϋπολογισμού μέχρι και 5 εκ ευρώ το καθένα.
6. Το ΚΑΠΕ έχει το δικαίωμα να ζητήσει όλες τις απαραίτητες πρόσθετες μελέτες και διευκρινίσεις καθώς και να διαπραγματευτεί μέρος ή το σύνολο του προϋπολογισμού.
7. Η αξιολόγηση θα πραγματοποιηθεί από ομάδα ανεξάρτητων επιστημόνων που δε θα έχουν ουδεμία συμμετοχή η σχέση με τους παράγοντες του προγράμματος.
8. Θα ζητηθεί από τους Δήμους να ενσωματώσουν στο κόστος τη συντήρηση των έργων από τους εργολήπτες για δεδομένο χρονικό διάστημα μετά την παράδοση του έργου.
9. Θα ζητηθεί από τους Δήμους να ενσωματώσουν ειδικούς σύμβουλους που θα είναι ικανοί να παρακολουθήσουν τις ειδικές απαιτήσεις των έργων ΕΣΠΑ καθώς και την επιστημονική του πρόοδο.
10. Η προκήρυξη κατασκευής των έργων θα γίνει άμεσα από τους δήμους. Υπάρχει πρόθεση να ζητηθεί ειδική εμπειρία σε σχετικά θέματα από τους κατασκευαστές.
11. Ο προϋπολογισμός του έργου θα περιλαμβάνει και το κόστος του αστικού φωτισμού της περιοχής, ενώ ένα ορισμένο αλλά μικρό ποσό μπορεί να δαπανηθεί σε απολύτως απαραίτητες υποδομές.
12. Όπου χρησιμοποιηθούν ειδικά υλικά θα ζητηθεί αυτά να είναι πιστοποιημένα και να προσκομιστούν τα σχετικά πιστοποιητικά.
13. Θα ζητηθεί να ενσωματωθεί το κόστος ενός μικρού μετεωρολογικού σταθμού για την on line κλιματική παρακολούθηση της περιοχής.
14. Το ΚΑΠΕ θα παρακολουθεί στενά κάθε έργο, όσον αφορά στην τήρηση των προδιαγραφών που έχουν τεθεί. Θα μετρά σε όλη τη διάρκεια του έργου την απόδοση και τα χαρακτηριστικά όλων των στοιχείων, προϊόντων και συστημάτων που εγκαθίστανται και θα έχει το δικαίωμα να ζητήσει την αντικατάσταση τους, εφόσον δεν πληρούν τις προδιαγραφές που έχουν τεθεί.
15. Το ΚΑΠΕ θα πραγματοποιήσει πλήρεις κλιματικές μετρήσεις και προσομοιώσεις στο τέλος κάθε έργου, ώστε να διαπιστωθεί η πραγματική κλιματική απόδοσή του.
16. Θα υπάρχει πλήρης και συνεχής ενημέρωση για το έργο, μέσω ενός ειδικού ιστότοπου αλλά και με εξειδικευμένες δράσεις.
Πηγή 13ο Τεύχος Ην-Ων