Το δίκτυο της αγοράς πνίγει την κοινωνία
γιατί προκαλούν συνέπειες και παρενέργειες
ανάμεσα στους αγοραστές και στους πωλητές
Στην ιστορική διάσταση των σύγχρονων ζητημάτων, όπως η φτώχεια, οι επιπτώσεις της παγκοσμιοποίησης και η συνύπαρξη της οικονομικής ανάπτυξης με την προστασία του περιβάλλοντος εστιάζεται το βιβλίο των Robert L Hellbroner και William Mildberg με τίτλο «Η Γένεση της οικονομικής Κοινωνίας».
Πρόκειται, ωστόσο, για ένα βιβλίο Πολιτικής Οικονομίας όπου παρουσιάζονται τα κυριότερα στάδια εξέλιξης της οικονομικής κοινωνίας, με αφετηρία τα βάθη της Ιστορίας, όταν το ζήτημα της επιβίωσης της κοινωνίας απασχόλησε για πρώτη φορά τον άνθρωπο. Στη συνέχεια οι συγγραφείς περνούν στην οικονομική οργάνωση των κοινωνιών της αρχαιότητας, της ρωμαϊκής εποχής και του Μεσαίωνα, στην ανάδυσης της κοινωνίας της αγοράς, του πρώιμου καπιταλισμού και της Βιομηχανικής Επανάστασης, της Μεγάλης Ύφεσης, της ανόδου του δημόσιου τομέα. Περαιτέρω, παρουσιάζεται η εμφάνιση του σύγχρονου καπιταλισμού στην Ευρώπη, με την άνθηση και την παρακμή του, σκιαγραφείται η άνοδος και η πτώση του σοσιαλισμού, αναλύεται το φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης και οι αλλαγές που αυτό επέφερε στην παγκόσμια οικονομία.
Στο κεφάλαιο «Προβλήματα και Προοπτικές» αναφέρεται στην παγκοσμιοποίηση και στην αποβιομηχανοποίηση και διευκρινίζει «ίσως να μην έχουμε μια ανάλογη περίοδο χάριτος για να προσαρμοσθούμε στις άμεσες πιέσεις που ασκούν οι δυνάμεις της παγκοσμιοποίησης και της αυτοματοποίησης. Εφ’ όσον οι νέες τεχνολογίες πληροφορικής και υπολογιστών έχουν ενθαρρύνει την εξωτερική ανάθεση μεταποιητικών δραστηριοτήτων και ορισμένων υπηρεσιών. Με άλλα λόγια οι αμερικάνικες επιχειρήσεις μεταφέρουν όλο και περισσότερο τη παραγωγή τους σε περιοχές χαμηλού εργατικού κόστους για την αμερικάνικη οικονομία.
Η παραγωγή των Αμερικανών σε 30 χρόνια, σύμφωνα με τους συγγραφείς, θα εστιασθεί σε δύο τάσεις. Η πρώτη τάση αφορά το γεγονός ότι η αμερικάνικη οικονομία υπήρξε παραδοσιακά καινοτόμα. Δεν έχουμε λοιπόν κανένα λόγο να πιστεύουμε ότι δεν θα αναδειχθούν νέοι τομείς καινοτομίας (βιοτεχνολογία, νανοτεχνολογία). Η δεύτερη τάση είναι ότι οι αμερικάνικες επιχειρήσεις θα συνεχίσουν να κυριαρχούν στον σχεδιασμό και στο μάρκετινγκ. Κάποιες όμως υπηρεσίες είναι αδύνατον να μεταφερθούν στο εξωτερικό όπως οι γιατροί, οι νοσοκόμες, οι οδοντίατροι, οι δικηγόροι, οι καθηγητές, οι τραπεζίτες κ.α. Το τελικό αποτέλεσμα είναι ότι είναι μια οικονομία χωρισμένη ανάμεσα σε ένα δυναμικό τομέα και στο κρίσιμο τομέα των υπηρεσιών. Ο δημόσιος λοιπόν τομέας ενδεχομένως θα κληθεί να παίξει σημαντικό αναδιανεμητικό ρόλο σε μια τέτοια καινοτομία.
Για μεν το δίκτυο της αγοράς οι οικονομολόγοι πάντα την θεωρούσαν ως πηγή μεγάλης δύναμης αλλά και από την άλλη δημιουργεί συνέπειες και παρενέργειες όπως η θερμότητα και ο καπνός που βγάζουν τα εργοστάσια εμπίπτουν στην κατηγορία των περιβαλλοντικών προβλήματων.
Η ελληνική έκδοση του βιβλίου αποτελεί μετάφραση της 12ης αμερικανικής έκδοσης, στην οποία περιλαμβάνονται οι πιο πρόσφατες εξελίξεις στο παγκόσμιο οικονομικό στερέωμα, όπως η εκρηκτική ανάπτυξη της Κίνας, οι κοινωνικές και δημογραφικές πιέσεις που επιφέρει το μεταναστευτικό φαινόμενο, ο νεοφιλελευθερισμός, οι υπεργολαβίες υπηρεσιών (outsourcing) από τις ανεπτυγμένες προς τις αναπτυσσόμενες χώρες και οι επιπτώσεις τους στο εργασιακό καθεστώς κ.λπ.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ένα νέο κεφάλαιο που έχει στόχο την αξιολόγηση των οικονομικών συνεπειών της ραγδαία αναπτυσσόμενης κοινωνίας της πληροφορίας, όπου εξετάζεται και το ερώτημα κατά πόσο βρισκόμαστε μπροστά σε μια τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση.
Το βιβλίο είναι διδακτικό για φοιτητές οικονομικών όλων των ετών (μαθήματα Οικονομικής Ιστορίας, Ιστορίας του καπιταλισμού, Πολιτικής Οικονομίας).
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ
O Robert L. Heilbroner (1919-2005) κατείχε την έδρα Norman Thomas στο New School for Social Research της Νέας Υόρκης. Είναι συγγραφέας 20 τίτλων. Έγινε γνωστός σε όλο τον κόσμο για το βιβλίο του Οι φιλόσοφοι του οικονομικού κόσμου (Κριτική 2000), με πωλήσεις που ξεπέρασαν τα 4 εκατομμύρια αντίτυπα.
Ο William Mildberg είναι καθηγητής στο Οικονομικό Τμήμα του New School for Social Research στη Νέα Υόρκη και επιστημονικός συνεργάτης του Schwartz Center for Economic and Policy Analysis.
Πηγή 11ο Τεύχος Ην-Ων