Στην βελτίωση των υποδομών που έχουν σχέση με τα δύο «πόδια» του δήμου Ιεράπετρας της γεωργίας και του τουρισμού προχωρούν οι παράγοντες της περιοχής.
Στη γεωργία -αναφέρουν- πρέπει να εξασφαλισθεί ο υδάτινος πλούτος αλλά και η πρόσβαση στο οδικό δίκτυο ενώ στον τουριστικό τομέα η ανάπτυξη του οδικού δικτύου, οι λιμενικές εγκαταστάσεις, η προστασία του περιβάλλοντος (χωματερή, διάθεση απορριμμάτων, προστασία δασών).
Για την ανάπτυξη του τουριστικού κλάδου -υπογραμμίζουν- είναι η εγκατάσταση λιμανιού για χρήση από κότερα και πλοία.
Ακόμη έχει κατατεθεί Ολοκληρωμένο Σχέδιο Αστικής Ανάπτυξης Ιεράπετρας.
Το προτεινόμενο Ολοκληρωμένο Σχέδιο Αστικής Ανάπτυξης περιλαμβάνει ένα πλέγμα αλληλοσχετιζόμενων δράσεων τοπικής κλίμακας με σκοπό την επίτευξη μακροχρόνιας βελτίωσης των οικονομικών, υλικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών συνθηκών και ειδικότερα:
• την προστασία και την αειφόρο ανάπτυξη του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος
• την οικονομική ευημερία
• τη βελτίωση της ποιότητας ζωής
• την πρόνοια για την κοινωνική συνοχή και την αποφυγή των φαινομένων κοινωνικού αποκλεισμού
Προκειμένου να επιτευχθεί η έννοια της αειφόρου αστικής διαχείρισης το προτεινόμενο Σχέδιο περικλείει την ενδυνάμωση της ταυτότητας του αστικού κέντρου και την ενεργό δραστηριοποίηση των πολιτών, λαμβάνοντας ιδιαίτερα υπόψη το μακροπρόθεσμο αναπτυξιακό στόχο των ελληνικών πόλεων, όπως αυτός διατυπώνεται μέσα στο κείμενο του ΕΣΠΑ 2007-2013.
Ο Δήμος Ιεράπετρας, αξιοποιώντας τη γνώση και την εμπειρία από την εφαρμογή του Σχεδίου Ολοκληρωμένης Αστικής Ανάπτυξης για τη Συνοικία Κάτω Μεράς Ιεράπετρας (Μέτρα ΠΕΠ Κρήτης 2000-2006) στοχεύει στη συνέχιση και επέκταση των δράσεων ολοκληρωμένης αστικής ανάπτυξης προς το υπόλοιπο τμήμα του αστικού (ιστορικού) κέντρου, δίδοντας έμφαση στην προβολή της ιδιαίτερης ταυτότητας της πόλης στη βάση της πολιτισμικής αναγνώρισης και της σύνδεσης κοινοτήτων και πολιτισμών. Σημειώνεται ότι, ο τομέας του πολιτισμού κατέχει εξέχουσα θέση στο προτεινόμενο Σχέδιο λαμβάνοντας υπόψη του πλούσιο πολιτιστικό απόθεμα της περιοχής (ιστορικό και σύγχρονο) καθώς και τη διαπίστωση ότι «ο πολιτισμός κατείχε ανέκαθεν θεμελιώδη θέση στη διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης».
Συγκεκριμένα οι προτεραιότητες και οι δράσεις που τέθηκαν στο Προσχέδιο αφορούν:
– Δημιουργία και εξασφάλιση υψηλής ποιότητας δημόσιων χώρων.
– Επέκταση Πολιτιστικού Κέντρου «Μελίνας Μερκούρη» (προσθήκη 3ου ορόφου και εξοπλισμός)
– Γραφείο επιχειρηματικής ευφυΐας, σε συνεργασία με Τμήμα Εμπορίας και Διαφήμισης του ΑΤΕΙ Κρήτης, με στόχο την ενίσχυση των τοπικών επιχειρήσεων, μέσα από την υποστήριξη και πληροφόρησή τους αναφορικά με την εφαρμογή σύγχρονων και καινοτόμων μεθόδων και ιδεών. Μέσα από την ανάπτυξη πολλαπλών δράσεων, όπως η Θέσπιση Βραβείων Επιχειρηματικότητας στους φοιτητές του τμήματος, θα προωθηθεί η ανάδειξη νέων και καινοτόμων ιδεών προς υλοποίηση, οι οποίες θα μπορούν να αξιοποιηθούν σε τοπικό επίπεδο, προκειμένου να επιτευχθεί η αναβάθμιση, η βελτίωση και η πολυεπίπεδη στήριξη της τοπικής επιχειρηματικότητας. Έμφαση στα ενδιάμεσα σημεία (έρευνα – παραγωγή) για την ενίσχυση της αυτοαπασχόλησης των νέων, καθώς και στη στήριξη των οργανωτικών και επιχειρηματικών ικανοτήτων των τοπικών επιχειρηματιών.
– Κέντρο Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης και Ευαισθητοποίησης για επισκέπτες, κατοίκους και επιχειρηματίες στην περιοχή παρέμβασης. Η συγκεκριμένη δράση θα αποτελέσει κινητήριο μοχλό ως προς τον πολλαπλασιασμό των φιλικών προς το περιβάλλον συμπεριφορών, από κατοίκους και επιχειρηματίες του αστικού κέντρου. Παράλληλα, θα αποτελέσει το συνδετικό κρίκο της πόλης με την ύπαιθρο, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για την επέκταση των περιβαλλοντικών πρακτικών στον πρωτογενή τομέα παραγωγής.
– Αντικατάσταση στέγης και διαμόρφωση εσωτερικού χώρου Μουσουλμανικού Τζαμί (στέγαση φιλαρμονικής Δήμου Ιεράπετρας).
– Ανέγερση Ανοικτού Θεάτρου Ιεράπετρας
– Βελτίωση ενεργειακής αποδοτικότητας και εφαρμογή κανόνων ενεργειακής βιωσιμότητας
– Προμήθεια και εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων σε κοινόχρηστους-δημόσιους χώρους
Συγκεκριμένα, το έργο αφορά στην προμήθεια και εγκατάσταση 200 φωτοβολταϊκών συστημάτων στην περιοχή παρέμβασης.
– Προώθηση αποδοτικών και προσιτών συστημάτων αστικής μεταφοράς και δημιουργία υποδομών εναλλακτικής μετακίνησης
– Αναβάθμιση οδικής προσπελασιμότητας, μέσω πεζοδρομήσεων
– Δημιουργία δικτύου ποδηλατοδρόμων
– Διαμόρφωση τμήματος Παραλιακού Πεζόδρομου
– Ανακαίνιση και εξοπλισμός Πολυχώρου Κοινωνικών Υποδομών
Επίσης, ο χώρος θα διαμορφωθεί κατάλληλα, προκειμένου να στεγάσει:
• νέες δραστηριότητες πρόληψης και προαγωγής υγείας
• ένα κέντρο υποδοχής μεταναστών
• μια δομή αποκατάστασης ΑμεΑ
Με αυτόν τον τρόπο, ο Δήμος Ιεράπετρας στοχεύει στη δημιουργία των προϋποθέσεων για μια ενιαία και ενδυναμωμένη κοινωνική – υγειονομική υπηρεσίας.
– Δικτύωση του ΟΣΑΑ. Συγκεκριμένα:
• Ενημέρωση και περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση του κοινού με στόχο την από κοινού ανάληψη πρωτοβουλιών για την βελτίωση του αστικού περιβάλλοντος, την προώθηση δράσεων για τη βελτίωση της εικόνας και λειτουργίας της περιοχής παρέμβασης.
Ιστορία και Πολιτισμός
Η Ιεράπετρα έχει χτιστεί στη θέση που βρισκόταν η αρχαία πόλη Ιεράπυτνα. Η αρχική της ονομασία (Κύρβα) αποδίδεται στον Ιδρυτής της, τον Κύρβα ο οποίος ήρθε στη μεγαλόνησο από τη Ρόδο. Το σημερινό της όνομα Ιεράπετρα προηγήθηκαν άλλα ονόματα όπως Κάμιρος, Πύτνα, Ιεράπυτνα και τελικά τα νεότερα χρόνια Ιεράπετρα. Η Ιεράπυτνα βρισκόταν στο μικρότερο άξονα βορρά νότου της Κρήτης και η θέση της εκτός από στρατηγική για τις εμπορικές συναλλαγές της εποχής, της επιφύλασσε και πολλούς ισχυρούς αντιπάλους όπως τη Πραισό στα ανατολικά της και τη Βιάννο στα δυτικά της. Η Πραισός ήταν ο ισχυρότερος αντίπαλος της Ιεράπυτνας αλλά στα 155 π.χ μετά από πολεμική σύρραξη η Πραισός καταστράφηκε και η Ιεράπυτνα έγινε η πόλη με τη περισσότερη γη υπό κυριαρχία σε ολόκληρη τη Κρήτη. Η επικράτεια της πόλης το 350 π.Χ. έφτανε από τον Τσούτσουρο μέχρι την Άμπελο ενώ παράλληλα συνάπτει συμμαχίες με τις άλλες ισχυρές πόλεις της Κρήτης (Κνωσό, Γόρτυνα, Λύκτο, Αρκάδες), με τους Μακεδόνες, τους Ρόδιους καθώς και με τον Ευμένη της Περγάμου.
Προσάρτησε τη γειτονική Λάρισα (στο χωριό Βαϊνιά), υπέταξε την Πραισό σε συνεργασία με τους Ιτανίους, με τους οποίους άρχισε αγώνα επικράτησης στην ανατολική Κρήτη. Στη διαμάχη τους έβαλαν τέλος οι Ρωμαίοι υποτάσσοντας την Κρήτη. Στη Ρωμαιοκρατία η Ιεράπυτνα ακμάζει και γίνεται μια από τις πιο κοσμοπολίτικες πόλεις της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Παράλληλα το λιμάνι της γίνεται ιδιαίτερα σημαντικό λόγω της εύκολης πρόσβασης προς την Αίγυπτο.
Η Ιεράπετρα διατήρησε τη σημασία της κατά τη διάρκεια της Πρώτης Βυζαντινής Περιόδου, αλλά καταστράφηκε από τους Άραβες.
Αρχαιολογικοί χώροι
Τα Γουρνιά -με άγνωστη την αρχαία ονομασία- είναι το χαρακτηριστικότερο ανασκαμμένο παράδειγμα ενός μεσαίου μεγέθους οικισμού της εποχής της μινωικής ακμής (Υστερομινωική Ι περίοδος: 1550-1450 π.Χ. και διατηρείται καλά, γι΄αυτό τον ονόμασαν «Πομπηία της μινωικής Κρήτης». Είναι κτισμένος σε χαμηλό λόφο, πολύ κοντά στη θάλασσα, στον Ισθμό της Ιεράπετρας.
O οικισμός της Βασιλικής, ένας από τους πρώτους μινωικούς οικισμούς με πολεοδομική οργάνωση, καταλαμβάνει τις πλαγιές και την κορυφή χαμηλού λόφου που βρίσκεται κοντά στο χωριό Βασιλική, πολύ κοντά στον μινωικό οικισμό των Γουρνιών. Ξεκινά την ύπαρξή του στην Πρωτομινωική ΙΙ εποχή (2600-2300 π.Χ.) και οφείλει την ακμή του όχι μόνο στη σημαντική του θέση, απ΄όπου γίνεται η διέλευση του Ισθμού της Ιεράπετρας, αλλά και στην εύφορη πεδιάδα της περιοχής.
Ακόμη το Μουσείο δημιουργήθηκε στα τέλη του περασμένου αιώνα κάτω μάλιστα υπό τουρκική κατοχή. Άλλαζε συχνά αναγκαστικά στέγη. Σήμερα στεγάζεται στην Εμπορική Οθωμανική Σχολή, το κτίριο της οποίας έχει κηρυχθεί διατηρητέο και έχει παραχωρηθεί στο Υπουργείο Πολιτισμού από τον Δήμο Ιεράπετρας.
Ιστορικά Στοιχεία της Πόλης
Το Φρούριο που κτίστηκε από τους Ενετούς, ο γνωστός «Καλές» των Ιεραπετριτών έχει ανεγερθεί πάνω στον πιο νότιο μώλο του αρχαίου λιμανιού προς την πλευρά της «Σαρακήνας» και είναι από τα μνημεία εκείνα του παρελθόντος, που η γερή του κατασκευή σε συνάρτηση με τη χρησιμότητά του, μέχρι τα τελευταία χρόνια του περασμένου αιώνα το έκαναν να διατηρηθεί μέχρι σήμερα, για να θυμίζει δύσκολες για το Έθνος μας εποχές, αλλά και να προβληματίζει και να διδάσκει τους νεώτερους για την αποφυγή λαθών του παρελθόντος.
Η επόμενη αναφορά στο φρούριο είναι τον 16ο αιώνα και ο Sammicheli επιβλέπει την επισκευή του ύστερα από το φοβερό σεισμό του 1508 και τις τουρκικές επιδρομές. Φαίνεται, όμως, ότι οι ζημιές ήταν πολύ σοβαρές και δεν έγιναν οι επιδιορθώσεις που χρειάζονταν.
Το 1647, που η Ιεράπετρα έπεσε στα χέρια των Τούρκων, το Φρούριο, παρά τις ταλαιπωρίες του από τον πόλεμο, διατηρήθηκε για τους αμυντικούς σκοπούς των κατακτητών και παρά το ότι έγιναν πολλές μεταρρυθμίσεις κρατήθηκαν και αρκετά ενετικά στοιχεία.
Η σημερινή του ονομασία «Καλές» ασφαλώς είναι παραφθορά της τουρκικής λέξης «κουλές», που σημαίνει πύργος.
Στην πλατεία Κανουπάκη, (όπου βρίσκεται και το Δημαρχείο), υπάρχει ένα στενόμακρο κτίριο, γνωστό σαν Οθωμανική Σχολή ή Μεχτέπι. Χτίστηκε το 1899, μετά την απελευθέρωση, για τα Τουρκόπουλα. Σήμερα στο κτίριο αυτό στεγάζεται η αρχαιολογική συλλογή της Ιεράπετρας, με ευρήματα από την περιοχή, που δεν μεταφέρθηκαν σε μεγαλύτερα μουσεία της Ελλάδας και του εξωτερικού.
Ο Δήμαρχος
Ο Δήμαρχος της Ιεράπετρα ειναι κ. Μανώλης Ι. Μαστοράκης ο οποίος επανεκλέχτηκε τον Οκτώβρη του 2006. Γεννήθηκε στην Ιεράπετρα το 1947. Έχει πτυχίο Πολιτικού Μηχανικού του Ε. Μ. Πολυτεχνείου (1970).
Πριν εγκατασταθεί ως ελεύθερος επαγγελματίας στη γενέτειρα (1976), εργάστηκε ως Μελετητής και Εργοταξιάρχης Μηχανικός σε Αθήνα, Μέγαρα, Σκιάθο, Κοζάνη και Νιγηρία.
Επίσης δραστηριοποιήθηκε για την λύση προβλημάτων της τοπικής κοινωνίας αλλά και σε Ευρωπαϊκό επίπεδο έδωσε την μάχη του ως εκπρόσωπος της Ελλάδας στην Ευρωβουλή για την ανάπτυξη της χώρας, Συγκεκριμένα:
– Μέλος του Δ.Σ. του Συλλόγου Πολιτικών Μηχανικών Ελλάδας 1977-79, ( με Πρόεδρο τον αείμνηστο Γιώργο Γεννηματά )και 1988-90
– Δημοτικός Σύμβουλος Ιεράπετρας 1979-90 ( Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου 1979-86 )
– Δήμαρχος Ιεράπετρας 1991-98
– Μέλος του Περιφερειακού Συμβουλίου Κρήτης 1991-94
– Πρόεδρος της Δ.Ε. της Τ. Ε. Δ. Κ. Λασιθίου 1995-98
– Μέλος του Δ.Σ. της Κ. Ε. Δ. Κ. Ε. (1999)
– Ευρωβουλευτής ΠΑ. ΣΟ. Κ. (1999-2004) Α΄ Αντιπρόεδρος της Επιτροπής Περιφερειακής Πολιτικής, Μεταφορών & Τουρισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (1999-2002)
– Αναπλ. Μέλος της Επιτροπής Ελέγχου Προϋπολογισμού
– Μέλος της Κοινοβουλευτικής Αντιπροσωπείας Νοτιοανατολικής Ευρώπης
– Εκπροσώπησε το Ευρωπαϊκό Σοσιαλιστικό Κόμμα σε συναντήσεις για τη Συνοχή, κ.α
Πηγή 11ο Τεύχος Ην-Ων