της Δήμητρας Γκαλονάκη
Σχεδόν πενήντα χρόνια πέρασαν από τον θάνατο του Νίκου Καζαντζάκη και όμως ακόμα τον κατατρέχουν.
Η γεννήθηκε στην Αμερική. Η μητέρα της ήταν από τα Χανιά και ο πατέρας της απο την Ιεράπετρα. Γυρίσανε στην Κρήτη στα Χανιά όπου μεταφέρανε όλη τους την περιουσία.
Στα Χανιά έκανε την βασική εκπαίδευση (Δημοτικό σχολείο και Γαλλική σχολή) και μετά όταν ήρθαν στην Αθήνα σπούδασε στην Νομική Σχολή, στο Ωδείο Πιάνο, Θεωρητικά και Μελλοδραματική καθώς και Διακοσμητική.
Έχει γράψει 33 βιβλία και πολλές μελέτες για τον Νίκο Καζαντζάκη. Είναι Επίτιμο Μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Μουσείου Νίκου Καζαντζάκη και Πρόεδρος του Ελληνικού Τμήματος Φίλων Καζαντζάκη.
«Για μένα ο Νίκος Καζαντζάκης ήταν από τα πολύ μικρά μου χρόνια, «Ο ΔΑΣΚΑΛΟΣ» μου, Κρητικός, Αληθινός Κρητικός. Τον αγάπησα. Και θεωρώ μέγα δώρο το ότι τον γνώρισα και ως το τέλος της ζωής του τούγραφα και η αγάπη μου αυτή εξακολουθεί για την Ελένη, την αξεπέραστη συντρόφισσα τούτου του Γίγαντα του πνεύματος και της Ανθρωπιάς» με τα λόγια του βιβλίου της «Ο ένθεος και κατατρεγμένος Καζαντζάκης» ξεκίνησε την συνέντευξη που έδωσε στο «Ην-Ων» η συγγραφέας Κλεοπάτρα Πρίφτη, μετά την τιμητική εκδήλωση στο κλείσιμο του Διεθνούς Συνεδρίου για το έργο του Νίκου Καζαντζάκη, όπου της απονεμήθηκε τιμητική πλακέτα ως Επίτιμου Μέλους του Διοικητικού Συμβουλίου του Μουσείου Καζαντζάκη. Πρωτογνώρισα τον Νίκο Καζαντζάκη στις πρώτες τάξεις του δημοτικού μέσα από το «Αναγνωστικό» διαβάζοντας την συγγραφική του δουλειά -διευκρίνισε- και με τα παιδικά μου μάτια τον έβλεπα ως Γίγαντα. Και συνέχισε «Είχα την τύχη να δώ από κοντά τον Νίκο όταν πήγαινα στην Νομική Σχολή. Χρειάσθηκε να με βοηθήσει για να μην φύγω για την Αμερική. Την επαφή την έκανε ο Γιάννης Καλιτσουνάκης ο καθηγητής όπου φοιτούσα. Έχω γεννηθεί στην Αμερική και έχω την αμερικάνικη υπηκοότητα. Στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο η αμερικάνικη κυβέρνηση πλήρωνε τα έξοδα στους υπηκόους της για να επιστρέψουν στην Αμερική. Εγώ όμως δεν ήθελα να φύγω και τότε ο καθηγητής μου, μου έκλεισε ραντεβού στο σπίτι του Καζαντζάκη (1946 υπουργός Άνευ Χαρτοφυλακίου στο υπουργείο Εξωτερικών), διότι είχαν φιλική σχέση.
Το θυμάμαι σαν τώρα. Ήταν μεσημέρι και έφθασα στην οδό Μαυροματέων (Αθήνα) όπου έμενε ο Καζαντζάκης. Κτυπάω το κουδούνι και μου ανοίγει ένας άντρας μετρίου αναστήματος. Στα δικά μου όμως μάτια όπως τον είδα ξαφνικά μου έδωσε την εντύπωση ότι ήταν δύο μέτρα. Δεν μπορούσα να το πιστέψω είχα μπροστά μου τον συγγραφέα που διάβαζα από το Δημοτικό σχολείο. Με καλωσόρισε και μου έδωσε καρέκλα να καθίσω. Με ρώτησε τι πρόβλημα έχω. Του εξήγησα ότι είμαι Αμερικανίδα υπήκοος και δεν θέλω να πάω στην Αμερική γιατί είχα δεθεί με την οικογενειά μου και στην Αμερική δεν είχα κανένα. Τι θα έκανα μικρή κοπέλα σε μια άγνωστη για μένα χώρα. Με καθησύχασε και μου είπε ότι όλα θα τακτοποιηθούν. Στην αρχή μαζί του ήμουν φοβισμένη αλλά όσο πέρναγε η ώρα έπαιρνα θάρρος και άρχισα να του λέω τα σχεδιά μου. Κάποια στιγμή που κατάλαβα ότι είχα μείνει πολύ στο σπίτι του τον ευχαρίστησα και σηκώνομαι να φύγω όπου ακούω μια φωνή …στάσου, γυρνάω και τον βλέπω να πατάει επάνω σε μία καρέκλα να κατεβάζει ένα κουτί γλυκά για να μου τα προσφέρει γιατί κατάλαβε ως φιλόξενος Κρητικός ότι έφευγα χωρίς να μου προσφέρει γλυκό. Αφού πήρα το γλυκό έφυγα από το σπίτι του. Ξαφνικά ο κόσμος είχε αλλάξει για μένα, η Αθήνα ήταν πολύ όμορφη και όλους τους ανθρώπους τους έβλεπα ωραίους. Για μένα ήταν μια πολύ σημαντική μέρα.
Με τον Καζαντζάκη βλεπόμαστε πολλές φορές στον δρόμο και συζητάγαμε ενώ όταν έφυγε από την Ελλάδα αλληλογραφούσαμε. Κάποια στιγμή διέκοψα το διάβασμα των έργων του γιατί άρχιζα να χάνω την προσωπικοτητά μου. Μετά παντρεύτηκα έναν πολύ ενδιαφέρων άνδρα τον Φαίδωνα Πρίφτη, οδοντίατρος στο επάγγελμα ενώ είχε σπουδάσει και μουσικός.
Όταν μάθαμε ότι πέθανε ο Καζαντζάκης και ότι έφερναν την σωρό του στο 1ο Νεκροταφείο Αθηνών ετοιμασθήκαμε με τον άνδρα μου να πάμε να του δώσουμε τον τελευταίο χαιρετισμό (10πμ Νοέμβριος του 1957). Τον είχαν στον νεκροθάλαμο και παρεβρεθήκαμε 30 μόνο άτομα και μέσα σε αυτούς ήταν η Κατίνα Παξινού και ο Μάνος Κατράκης ενώ δίπλα στο φέρετρο στεκόταν ακίνητος τιμής ένεκεν ο Σκαδιναβός Μάξ Τάου (συγγραφέας και μεταφραστής των έργων του Νίκου Καζαντζάκη). Μετά από δύο ώρες λειτουργία ο Αριστοτέλης Ωνάσης έστειλε δύο πούλμαν για να πάμε στο αεροδρόμιο μαζί με την σωρό προκειμένου να κηδευθεί ο Καζαντζάκης στο Ηράκλειο της Κρήτης. Όταν φθάσαμε με το αεροπλάνο στο Ηράκλειο πλήθος κόσμου περίμενε τον «Γίγαντα» για να τον ακολουθήσει στην τελευταία του κατοικία. Στη κηδεία του Νίκου Καζαντζάκη ήταν χιλιάδες Κρητικοί και Κρητικές σε αντίθεση με την Αθήνα που δεν γεμίσαμε ούτε δύο πούλμα των 50 ατόμων. Την τελετή πραγματοποίησε ο Μητροπολίτης Ευγένιος στον Άγιο Μηνά στο Ηράκλειο. Και όταν ξεκινήσαμε να συνοδεύσουμε την σωρό του Καζαντζάκη μπροστά πήγαινε ένας αριστούχος μαθητής κρατώντας την Οδύσσεια και γύρω πολλοί μαθητές της Παιδαγωγικής Ακαδημίας έχοντας τα βιβλία του Καζαντζάκη στα χέρια τους. Μετά ακολουθούσαμε οι υπόλοιποι. Επίσης στην κηδεία παραβρέθηκαν ο Γεώργιος Παπανδρέου και ο Κώστας Μητσοτάκης και ο υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων Γεροκωστόπουλος.»
Έχω γράψει -τόνισε- 33 βιβλία (διηγήματα, θεατρικά κ.α) και έχουν παιχθεί τρία θεατρικά μου έργα: στο θέατρο «ΒΕΡΓΗ» (Αθήνα) «Το σπίτι με τα πράσινα παράθυρα», στην Θεσσαλονίκη «Της Κύπρου ιστορία» και στην Αθήνα «Η μάχη της Κρήτης».
Έχω δημοσιεύσει -είπε- πέντε μελέτες για τον Νίκο Καζαντζάκη, ενώ όταν άρχισε να γίνεται γνωστό το Μουσείο Καζαντζάκη το οποίο ξεκίνησε ο Ανεμογιάννης συμφωνήσαμε με τον άνδρα μου να βοηθήσουμε σε αυτή την προσπάθεια. Όταν ο Ανεμογιάννης αρρώστησε βαριά με έκανε αντικαταστάτη του στο Μουσείο. Το βάρος όμως της δουλειάς το είχε ο Δήμαρχος Ρούσος Κυπριωτάκης. Σήμερα το Μουσείο έχει μία νέα πνοή, είναι σύγχρονο και μπορεί να αξιοποιήσει την κληρονομιά του Νίκου Καζαντζάκη η οποία όμως δεν είναι ολοκληρωμένη στο μεγαλύτερο μέρος της και είναι χρέος μας να φέρουμε όλα τα έργα στο σύγχρονο σπίτι του Καζαντζάκη.
Πηγή 7ο Τεύχος Ην-Ων