Του Γιώργου Σ. Ατσαλάκη

Το παρόν άρθρο σκοπό έχει να παρουσιάσει συνοπτικά φορολογικές πληροφορίες για επαναπατριζόμενους.

Σύστημα φορολογίας

• Οι κάτοικοι Ελλάδος (φυσικά και νομικά πρόσωπα) φορολογούνται για το παγκόσμιο εισοδημά τους. Μη κάτοικοι φορολογούνται μόνο για το εισοδημά τους θα που παράγεται στην Ελλάδα.
• Οι συμβάσεις αποφυγής διπλής φορολογίας εφαρμόζονται μεταξύ των συμβαλλόμενων κρατών.
• Τα κέρδη των ΕΠΕ και ΑΕ φορολογούνται στο όνομα των εταιριών. Μόνο στα διανεμόμενα κέρδη των ΑΕ γίνεται επιπλέον παρακράτηση φόρου 10%.
• Η επιχειρήσεις μπορούν να εφαρμόσουν ένα σύστημα αυτοελέχου.

Είδη φόρων

1. Φόροι εισοδήματος: α) Φόρος εταιριών, β) φόρος φυσικών προσώπων.
2. Φόροι συναλλαγών: α) φόρος προστιθέμενης αξίας, β) χαρτόσημο, γ) Εισφορά ΟΓΑ, δ) δημοτικός φόρος, ε) ειδικός φόρος κατανάλωσης, στ) τέλη κυκλοφορίας οχημάτων, ζ) φόρος δωρεών και γονικών παροχών, η) φόρος συγκέντρωσης κεφαλαίων κλπ.
3. Φόροι στην ακίνητη περιουσία: α) Φόρος προστιθέμενης αξίας στα νεόδμητα ακίνητα, β) φόρος μεταβίβασης ακινήτων, γ) φόρος αυτόματου υπερτιμήματος, δ) τέλος συναλλαγής, ε) ενιαίο τέλος ακινήτων, στ) δημοτικός φόρος ακινήτων, ζ) συμπληρωματικός φόρος ακινήτων 1,5-3%.

ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ (Α.Ε, ΕΠΕ, ΑΛΛΟΔΑΠΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ, ΚΛΠ) – ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΦΟΡΟΥ (ΑΡΘΡΟ 109 του Ν. 2238/1994).

Ο φόρος υπολογίζεται στο συνολικό φορολογητέο εισόδημα όλων των υπόχρεων νομικών προσώπων με φορολογικό συντελεστή είκοσι πέντε τοις εκατό (25%). Με τον ίδιο συντελεστή (25%) υπολογίζεται ο φόρος και στο καθαρό κέρδος το οποίο προκύπτει από τη μόνιμη εγκατάσταση των αλλοδαπών επιχειρήσεων στην Ελλάδα, που λειτουργούν με οποιονδήποτε τύπο εταιρίας.

Περαιτέρω, τα καθαρά κέρδη που διανέμουν οι ημεδαπές ανώνυμες εταιρίες στους μετόχους με τη μορφή μερισμάτων ή προμερισμάτων, στα μέλη του διοικητικού συμβουλίου τους ή στους διευθυντές τους, με τη μορφή αμοιβών και ποσοστών εκτός μισθού και στο εργατοϋπαλληλικό προσωπικό τους με τη μορφή αμοιβών, υπόκεινται σε παρακράτηση φόρου 10% κατά την καταβολή τους στους δικαιούχους ή κατά την πίστωση των τελευταίων. Κατά συνέπεια, τα μερίσματα που εισπράττουν οι μέτοχοι (επενδυτές), μη κάτοικοι της Ελλάδας, φορολογούνται στη χώρα μας εκτός αν ρυθμίζεται διαφορετικά από τη σύμβαση αποφυγής διπλής φορολογίας.

Ειδικά στην περίπτωση των αλλοδαπών επιχειρήσεων που αποκτούν εισοδήματα από πηγή Ελλάδος (δικαιώματα, τόκους, αμοιβές για τη σύνταξη μελετών, αμοιβές για τη μίσθωση μηχανημάτων και λοιπών κινητών πραγμάτων, κ.λ.π.), ενεργείται παρακράτηση φόρου από τον καταβάλλοντα με συντελεστή 20%, με εξάντληση της φορολογικής υποχρέωσης του αλλοδαπού δικαιούχου και με την επιφύλαξη των οριζόμενων από τις διμερείς συμβάσεις αποφυγής διπλής φορολογίας, οι οποίες κατισχύουν. Επισημαίνεται ότι ειδικά για τα δικαιώματα και τους τόκους που καταβάλλονται σε άλλη κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής ‘Ένωσης, ισχύουν οι σχετικές κοινοτικές οδηγίες, εκτός αν από τη σύμβαση για την αποφυγή της διπλής φορολογίας προβλέπεται ευνοϊκότερη αντιμετώπιση, οπότε και εφαρμόζεται η σύμβαση.

ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝΤΑΞΕΩΝ

Είναι απαραίτητο να ανατρέχουμε σε κάθε περίπτωση στο αντίστοιχο άρθρο της εκάστοτε Σύμβασης αποφυγής της διπλής φορολογίας και να εξετάζουμε με προσοχή τους όρους που αναφέρονται σε αυτή.

Επιπλέον, απαραίτητη προϋπόθεση για να αποφανθούμε σε ποια κατηγορία θα εντάξουμε μία σύνταξη, προκειμένου να τύχει της ανάλογης φορολογικής μεταχείρισης, σύμφωνα με την αντίστοιχη διάταξη της Σύμβασης, είναι η προσκόμιση στοιχείων σχετικά με i) το φορέα που καταβάλλει τη σύνταξη, ii) τον τομέα (δημόσιο ή ιδιωτικό) που εργάσθηκε ο συνταξιούχος και iii) το είδος της καταβαλλόμενης σύνταξης.

Α. Στην περίπτωση που κάτοικος Ελλάδας λαμβάνει σύνταξη από πηγές ενός Συμβαλλόμενου Κράτους και από τις διατάξεις της οικείας Σύμβασης αναγνωρίζεται δικαίωμα φορολόγησης της εν λόγω σύνταξης:

1. i) και στα δυο Συμβαλλόμενα Κράτη, δηλαδή στο Κράτος Κατοικίας (Ελλάδα) και στο Κράτος Πηγής (από όπου προέρχεται η σύνταξη), η διπλή φορολογία, που τυχόν θα προκύψει, θα αποφευχθεί με τις σχετικές διατάξεις της Σύμβασης εφαρμοζόμενων των αντίστοιχων διατάξεων της εσωτερικής φορολογικής νομοθεσίας μας. Συνεπώς, ο φόρος που έχει παρακρατηθεί στο Κράτος Πηγής (με βεβαίωση από την αρμόδια αρχή) συμψηφίζεται από το Κράτος Κατοικίας του δικαιούχου (Ελλάδα), μέχρι του ποσού του φόρου που αναλογεί για το ίδιο εισόδημα στην Ελλάδα.
2. ii) μόνο στο Κράτος Κατοικίας (Ελλάδα), τότε προκειμένου να εφαρμοσθούν άμεσα οι διατάξεις της οικείας Σύμβασης και να μην παρακρατηθεί φόρος στο άλλο Συμβαλλόμενο Κράτος (Κράτος Πηγής), θα πρέπει ο δικαιούχος να υποβάλει στις φορολογικές αρχές του άλλου Κράτους το Πιστοποιητικό Φορολογικής Κατοικίας που εκδίδεται, ύστερα από αίτησή του, από την Υπηρεσία μας (Βλ. ΠΟΛ 1130/01.06.1999). Εάν το Κράτος Πηγής (από όπου προέρχεται η σύνταξη) έχει παρακρατήσει φόρο κατά παρέκκλιση των διατάξεων της Σ.Α.Δ.Φ., ο εν λόγω φόρος δεν συμψηφίζεται έναντι του ελληνικού φόρου. Ο δικαιούχος της σύνταξης θα πρέπει να ζητήσει την επιστροφή του φόρου από την αλλοδαπή φορολογική αρχή, στην οποία θα πρέπει να υποβάλει το ως άνω Πιστοποιητικό.

iii) μόνο στο Κράτος Πηγής (από όπου προέρχεται η σύνταξη), τότε το Κράτος Κατοικίας (Ελλάδα) δεν θα επιβάλλει φόρο.

Β. Στην περίπτωση που κάτοικος Συμβαλλόμενου Κράτους λαμβάνει σύνταξη από πηγές Ελλάδας και από τις διατάξεις της οικείας Σύμβασης αναγνωρίζεται δικαίωμα φορολόγησης της εν λόγω σύνταξης:

1. i) μόνο στην Ελλάδα ή και στην Ελλάδα, τότε θα πρέπει να υποβάλει στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. για κατοίκους εξωτερικού δήλωση φορολογίας εισοδήματος, όπου θα συμπεριλάβει το εν λόγω εισόδημα.
2. ii) μόνο στο Κράτος Κατοικίας, τότε για να μην παρακρατείτε φόρος εισοδήματος από τη σύνταξή του στην Ελλάδα, θα πρέπει ο δικαιούχος να υποβάλει στην αρχή κάθε έτους στο συνταξιοδοτικό του φορέα την «Αίτηση για την Εφαρμογή της Σύμβασης Αποφυγής της Διπλής Φορολογίας», δεόντως συμπληρωμένη και υπογεγραμμένη. Στην εν λόγω αίτηση είναι ενσωματωμένο και το «Πιστοποιητικό Φορολογικής Κατοικίας», το οποίο θα πρέπει να συμπληρωθεί, υπογραφεί και σφραγισθεί από την αρμόδια φορολογική αρχή της Κατοικίας του δικαιούχου. Το εν λόγω Πιστοποιητικό ισχύει μόνο για το ημερολογιακό έτος κτήσης του εισοδήματος. Στην περίπτωση που δεν υποβληθεί η ως άνω Αίτηση, θα πρέπει να εφαρμοσθούν οι διατάξεις της εσωτερικής νομοθεσίας μας (Κ.Φ.Ε. ν.2238/94). Προκειμένου να επιστραφεί ο φόρος στο δικαιούχο του εισοδήματος, αυτός οφείλει να υποβάλλει στην Υπηρεσία μας την «Ετήσια Αίτηση Επιστροφής Φόρου Εισοδήματος-Annual Claim to Refund of Income Tax», δεόντως συμπληρωμένη και υπογεγραμμένη. Στην εν λόγω αίτηση είναι ενσωματωμένο και το «Πιστοποιητικό Φορολογικής Κατοικίας», το οποίο θα πρέπει να συμπληρωθεί, υπογραφεί και σφραγισθεί από την αρμόδια φορολογική αρχή του Κράτους Κατοικίας του.

Έντυπα των «Αιτήσεων για την Εφαρμογή της Σύμβασης Αποφυγής της Διπλής Φορολογίας» και των «Αιτήσεων Επιστροφής Φόρου Εισοδήματος-Annual Claim to Refund of Income Tax», μπορεί να αναζητήσει ο ενδιαφερόμενος είτε από την Υπηρεσία μας, είτε από τις Δ.Ο.Υ.

Ατομικές και εταιρικές επιχειρήσεις

Τύπος επιχείρησης	Ποσοστό φόρου εισοδήματος %	Ευθύνη	Κατηγορία βιβλίων	Τρέχον κόστος	Ελάχιστο κεφάλαιο
Αυτοαπασχολούμενοι(φυσικά πρόσωπα)	0-10,500                10%10,501-12,000        15% 12,001-30,000        25% 30,001-75,000        35% 75,001-                   40%	Απεριόριστη	B*	Χαμηλό	Δεν απαιτείται
Νομικά πρόσωπα (εταιρίες)
Ομόρρυθμος εταιρία (O.E.)	20	Απεριόριστη	B*	Μεσαίο	οποιοδήποτε
Ετερόρρυθμος εταιρία (E.E.)	20	Εν μέρει απεριόριστη	B*	Μεσαίο	οποιοδήποτε
Εταιρία περιορισμένης ευθύνης (ΕΠΕ)	25	περιορισμένη	Γ**	Υψηλό	4,500€
Ανώνυμη εταιρία   (A.E.)	25+(10% στα διανεμόμενα μερίσματα)	περιορισμένη	Γ**	Πολύ υψηλό	60,000€

B* =(Βιβλία εσόδων-εξόδων),

Γ** =(Διπλογραφική τήρηση λογιστικών βιβλίων. Αυτά είναι:: 1. Ισοζύγιο  2. Γενικό και συγκεντρωτικό ημερολόγιο 3. Αναλυτικά ημερολόγια 4. Γενικό και αναλυτικό καθολικό. 5. Βιβλίο αποθήκης 6. Βιβλίο παραγωγής 7. Βιβλίο τεχνικών προδιαγραφών 8. Βιβλίο ποσοτικής παραλαβής αγαθών.  9. Βιβλίο Απογραφών  10. Βιβλίο παγίων 11. Βιβλίο ίδρυσης  12. Βιβλίο πρακτικών συνεδριάσεων Διοικητικού Συμβουλίου και γενικών συνελεύσεων.  Ειδικές διατάξεις του Κώδικα Βιβλίων και στοιχείων καθορίζουν τον τρόπο και χρόνο ενημέρωσης των παραπάνω βιβλίων.

Πηγή 5ο τεύχος Ην-Ων