«Πάντοτε σαν πρώτο θέμα θέτουμε την ειρήνη στην Μέση Ανατολή και ειδικότερα στην Συρία. Όσα τείχη κι αν υψωθούν από τις κοινωνίες της αφθονίας, όσες περίπολοι κι αν εξαπολυθούν, η δυστυχία θα βρει τρόπο να διεισδύσει και να προκαλέσει τον εν υπνώσει ανθρωπισμό της αυτάρεσκης Δύσης» επισήμανε σε συνέντευξη που έδωσε στο «Ην-Ων» ο Μακαριώτατος Πατριάρχης Αλεξανδρείας και Πάσης Αφρικής κ.κ Θεόδωρος Β’.
Ερ. Ποιο το ιεραποστολικό έργο του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας;
Απ. Χωρίς να παραγνωρίζει τη σημασία διατήρησης και προβολής της ιστορικής παρακαταθήκης δύο χιλιάδων ετών αδιάκοπης μαρτυρίας της ορθόδοξης πίστης, η Δευτερόθρονος Εκκλησία των Αλεξανδρέων θέτει ως πρωταρχικής προτεραιότητας πεδίο δράσης του την ιεραποστολή. Το ιεραποστολικό έργο δεν περιορίζεται μόνο στον ποιμαντικό τομέα, αλλά επεκτείνεται και στην ανάπτυξη φιλανθρωπικής δραστηριότητας με στόχο την κάλυψη κοινωνικών, εκπαιδευτικών, υγειονομικών και άλλων αναγκών. Προς αυτήν την κατεύθυνση λειτουργούν υπό την αιγίδα του Πατριαρχείου εκπαιδευτικά ιδρύματα όλων των βαθμίδων, σχολές κατάρτισης σε πρακτικές τέχνες, ιατρεία και κλινικές, με έμφαση στην παροχή πρωτοβάθμιας υγειονομικής περίθαλψης, κέντρα υποστήριξης ασθενών με AIDS, φορέων του HIV και ναρκομανών, στέγες αγάπης για απόρους, άτομα με ειδικές ανάγκες και άγαμες μητέρες, ορφανοτροφεία, γηροκομεία, συσσίτια, φιλόπτωχα ταμεία, κλπ.
Η πολυεπίπεδη αυτή δραστηριότητα έχει ως σημείο αναφοράς τον Αφρικανό άνθρωπο, ως προσωπική ύπαρξη, ως πλήρη και τέλεια εικόνα του Θεού. Τον Αφρικανό άνθρωπο διακονεί το Πατριαρχείο με αγάπη, εκφράζοντας με αυτόν τον τρόπο το θέλημα του Θεού και τον σκοπό της Εκκλησίας που δεν είναι άλλος από την σωτηρία. Το μέγιστο μέλημα μας είναι πρωτίστως τα παιδιά της Αφρικής, το μέλλον της ηπείρου, που όπως έχουμε δηλώσει: «Χαρά όλων εμάς που διακονούμε τον σκοπό αυτό είναι όταν βλέπουμε να στεγνώνουν τα δάκρυα στα πρόσωπα των παιδιών και στην θέση τους να προβάλλει η παιδική χαρά, τα γελαστά τους πρόσωπα, τότε ανοίγει ο δρόμος που όλοι μας θέλουμε να βαδίσουμε, ο δρόμος της σωτηρίας… Υπηρετώντας τα παιδιά, υπηρετούμε τον ίδιο τον Χριστό και μαρτυρούμε την προφητική αποστολή της Εκκλησίας, την ελπίδα».
Ερ. Ποιά η συμβολή του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας για να σταματήσει ο πόλεμος στη Συρία.
Απ. Σε όλες τις συναντήσεις μας με πολιτικούς ή θρησκευτικούς ηγέτες, όπως για παράδειγμα στις συναντήσεις μας με τον Πρόεδρον Πούτιν, ή στην πρόσφατη συνάντηση μας στα Ιεροσόλυμα με τον Πατριάρχη Ιεροσολύμων κ. Θεόφιλον και τον Αρχιεπίσκοπον Κύπρου κ. Χρυσόστομον, πάντοτε σαν πρώτο θέμα θέτουμε την ειρήνη στην Μέση Ανατολή και ειδικότερα στην Συρία. Στη δε πρόσφατη Διαθρησκευτική Διάσκεψη των Αθηνών με θέμα «Θρησκευτικὸς και Πολιτικὸς Πλουραλισμὸς και ειρηνικὴ συνύπαρξη στη Μέση Ἀνατολή», που διοργάνωσε ο Υπουργὸς Εξωτερικών της Ελλάδος κ. Ν. Κοτζιάς, ενώπιον Προκαθημένων Ορθοδόξων Εκκλησιῶν αλλὰ και αρχηγών άλλων θρησκειών, και πολιτικών ηγετών, ομιλήσαμεν επικαίρως, εκφράζοντας την πάγια πεποίθησή μας περὶ του σεβασμού του ανθρωπίνου δικαιώματος να θρησκεύει ελεύθερα, αλλὰ και προτείναμε τρόπους λύσεως των προβλημάτων της περιοχής κυρίως διὰ της αναλήψεως αναπτυξιακών δράσεων εναντίον της φτώχειας. Και τούτο διότι στο έδαφος της φτώχειας και της κοινωνικής αδικίας καλλιεργούνται ο φονταμενταλισμὸς και η μισαλλοδοξία.
Αν όμως δεν ισορροπήσουν τα πράγματα μετά τις αναταράξεις της λεγομένης αραβικής άνοιξης, αν δεν δημιουργηθούν οι συνθήκες ενός ελαχίστου επιπέδου αξιοπρεπούς διαβίωσης, αν δεν υπάρξει έμπρακτος σεβασμός όλων, ασχέτως φυλετικής, θρησκευτικής ή πολιτικής ιδιοσυστασίας, τότε δυστυχώς το τέρας του φονταμενταλισμού θα γιγαντώνεται και τα αμπάρια των δουλεμπορικών θα γεμίζουν ανθρώπινες ψυχές, ανίδεες για το επικίνδυνο και το άδηλο του περάσματος στην άλλη όχθη της Μεσογείου. Όσα τείχη κι αν υψωθούν από τις κοινωνίες της αφθονίας, όσες περίπολοι κι αν εξαπολυθούν, η δυστυχία θα βρει τρόπο να διεισδύσει και να προκαλέσει τον εν υπνώσει ανθρωπισμό της αυτάρεσκης Δύσης.
Ερ. Ποιές είναι οι ενέργειες του Πατριαρχείου για να σταματήσουν οι θρησκευτικές συγκρούσεις όπου κρύβονται πολιτικές αντιπαραθέσεις και συμφέροντα χωρίς να υπολογίζουν τις ζωές των ανθρώπων.
Απ. Είναι αδιανόητο στους Χριστιανούς να ασκούν βία ενάντια στη βία. Η Εκκλησία του Χριστού αμετάκλητα προσηλωμένη στο παράδειγμα του Θεανθρώπου, που καταδέχθηκε να γίνει απὸ αγάπη άνθρωπος σαν και μας, που ανοίχτηκε προς τους καταφρονημένους, που αποδέχτηκε τους άλλους, συνεχώς προσεύχεται η αγάπη και η ειρήνη να επικρατήσουν σ’ όλη την ανθρωπότητα. Το σημαντικότερο όπλο της Εκκλησίας είναι η προσευχή για την ειρήνη όλου του κόσμου. Το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας συμμετέχει και προωθεί τον Διαθρησκευτικό διάλογο, δίνει έμφαση στα κοινά σημεία που ενώνουν τις θρησκείες, προσπαθεί να διαλύσει τις προκαταλήψεις που υπάρχουν από τις διαφορετικές θρησκευτικές αντιλήψεις και προτείνει σαν λύση την αρμονική συνύπαρξη ανθρώπων εθνικά, πολιτισμικά και θρησκευτικά ξένων μεταξύ τους. Η αποδοχή του άλλου είναι το πρώτο βήμα για την περιθωριοποίηση των βίαιων ενστίκτων και την παγίωση της εσωτερικής και της διαπροσωπικής ειρήνης. Η αποδοχή του άλλου μπορεί να αλλάξει τον άλλο, όπως μπορεί να αλλάξει και εμάς.
Ερ. Ποιό είναι το ιστορικό του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας;
Απ. Το Πρεσβυγενές Πατριαρχείο Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής αποτελεί τη Δευτερόθρονη εκ των δεκατεσσάρων Ορθοδόξων Αυτοκεφάλων Εκκλησιών, οι οποίες στο σύνολό τους απαρτίζουν την Ορθοδοξία, ένα εκ των τριών βασικών δογμάτων του Χριστιανισμού, μαζί με τον Ρωμαιοκαθολικισμό και τον Προτεσταντισμό. Με έδρα την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, η πνευματική του δικαιοδοσία απλώνεται σε ολόκληρη την Αφρικανική ήπειρο, η οποία αποτελεί ενιαία γεωγραφική εκκλησιαστική περιφέρεια.
Ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας είναι δεύτερος στα πρεσβεία των Ορθοδόξων Πατριαρχών μετά τον Οικουμενικό Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως και κατέχει τον ιστορικό τίτλο «Μακαριώτατος Πάπας και Πατριάρχης της μεγάλης πόλεως Αλεξανδρείας, Λιβύης, Πενταπόλεως, Αιθιοπίας, πάσης γης Αιγύπτου και πάσης Αφρικής, Πατήρ Πατέρων, Ποιμήν Ποιμένων, Αρχιερεύς Αρχιερέων, τρίτος και δέκατος των Αποστόλων και Κριτής της Οικουμένης».
Το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας έχει μια ιστορική πορεία στην Αίγυπτο και στην Αφρική δύο χιλιάδων ετών. Ιδρυτής και πρώτος Επίσκοπος της Αλεξανδρινής Εκκλησίας θεωρείται, κατά την εκκλησιαστική παράδοση, ο Απόστολος και Ευαγγελιστής Μάρκος. Ο Άγιος Μάρκος εγκαθίσταται στην Αλεξάνδρεια περί το 43 μ.Χ., έτος το οποίο θεωρείται έτος ίδρυσης της Εκκλησίας Αλεξανδρείας.
Κατά τη διάρκεια των πρώτων αιώνων της χριστιανικής εποχής το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας διαδραμάτισε ρόλο καθοριστικό στην αποκρυστάλλωση των αρχών της χριστιανικής διδασκαλίας, αλλά και στην εξάπλωση του χριστιανισμού σε παγκόσμιο επίπεδο. Προς την κατεύθυνση αυτή αποφασιστική θεωρείται η λειτουργία της περίφημης Κατηχητικής Σχολής, που ανέδειξε άνδρες μεγάλου πνευματικού διαμετρήματος, όπως ο Πάνταινος, ο Κλήμης και ο Ωριγένης. Παράλληλα η εμφάνιση, η ανάπτυξη και η συστηματοποίηση του μοναχισμού, είτε στην αναχωρητική, είτε στην κοινοβιακή του μορφή, συνέβαλε μέσω της άσκησης και του παραδείγματος στην εδραίωση της χριστιανικής πίστης, αλλά και στην οριστική διαμόρφωση του μοναχισμού παγκοσμίως.
Κατά τη διάρκεια της αραβικής κατάκτησης (641–1250) και κατά την περίοδο των Μαμελούκων (1250–1517) το Πατριαρχείο τέθηκε σε δοκιμασία αφενός μεν λόγω της πληθυσμιακής συρρίκνωσης του ορθοδόξου ποιμνίου, αφετέρου δε λόγω ένδειας υλικών πόρων. Το Πατριαρχείο άρχισε σταδιακά να ανακάμπτει μετά την οθωμανική κατάκτηση (1517) επιδεικνύοντας ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την ποιμαντική φροντίδα και την υλική ενίσχυση του διάσπαρτου ορθόδοξου ποιμνίου εντός της Αφρικής, αλλά και αναπτύσσοντας κατά καιρούς έντονη διπλωματική δραστηριότητα με στόχο τη διεθνή προστασία του Πατριαρχικού Θρόνου.
Οι ευνοϊκές συνθήκες που δημιουργήθηκαν στην Αίγυπτο από τον Μοχάμετ Άλι και τη δυναστεία του (1805–1952), η εγκατάσταση πλήθους ορθοδόξων χριστιανών και η οργάνωση δυναμικών κοινοτήτων στην Αίγυπτο, και από εκεί σε όλα τα σημεία της βόρειας και ανατολικής Αφρικής, έθεσαν το Πατριαρχείο σε τροχιά αναγέννησης και αναδιοργάνωσης. Σε πρώτη φάση το Πατριαρχείο αναστήλωσε στο μεγαλύτερο ποσοστό την προ της αραβικής κατάκτησης γεωγραφική του δικαιοδοσία διά της αναβίωσης του αρχαίου συνοδικού συστήματος. Εν συνεχεία το Πατριαρχείο έκανε άνοιγμα σε ολόκληρη την αφρικανική ήπειρο, απευθυνόμενο στον κάθε Αφρικανό, πέρα από σύνορα, φυλές και χρώματα, αλλά και με σεβασμό στα ήθη, στα έθιμα και στις παραδόσεις της Αφρικής.
Σήμερα, με εφαλτήριο τις εκκλησιαστικές Επαρχίες (Ιερές Μητροπόλεις και Επισκοπές) το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας αποτελεί μια καθαρά υπερεθνική εκκλησία, αφού δραστηριοποιείται και ασκεί την πνευματική της δικαιοδοσία επί όλων των ορθοδόξων χριστιανών που διαβιούν σε ολόκληρη την ήπειρο, ανεξάρτητα από την εθνικότητα και την υπηκοότητα τους.
Βιογραφικό
Η Αυτού Θειοτάτη Μακαριότης ο Πάπας και Πατριάρχης Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής κ.κ.Θεόδωρος Β΄(κατά κόσμον Νικόλαος Χορευτάκης) εγεννήθη στην Κρήτη το έτος 1954, όπου και ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του. Είναι απόφοιτος της Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχολής Αθηνών και πτυχιούχος της Θεολογικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Εσπούδασε εις Οδησσόν, Ιστορία Τέχνης, Λογοτεχνία και Φιλοσοφία. Τα έτη 1975-1985 υπηρέτησε ως Αρχιδιάκονος και Πρωτοσύγκελλος της Ιεράς Μητροπόλεως Λάμπης και Σφακίων, όπου ανέπτυξε σημαντικό ιεροκηρυκτικό και φιλανθρωπικό έργο (οικοτροφεία απόρων ανηλίκων κ.λπ.). Τα έτη 1985-1990 υπηρέτησεν ως Πατριαρχικός Έξαρχος εις Ρωσίαν με έδρα την Οδησσόν, επί Πατριαρχών Νικολάου του Στ’ και Παρθενίου Γ΄.
Ιδρυσε το Ίδρυμα Ελληνικού Πολιτισμού και το Μουσείο Φιλικής Εταιρείας με 600 παιδιά δια την εκμάθηση της Ελληνικής. Το έτος 1990 εχειροτονήθη Επίσκοπος υπό τον τίτλο της πάλαι ποτέ διαλαμψάσης Επισκοπής Κυρήνης και διωρίσθη Εκπρόσωπος του Πατριάρχου Παρθενίου Γ’ στην Αθήνα (1990-1997). Συνόδευε πάντοτε τον Μακαριστό Πατριάρχη Παρθένιο στις περιοδείες του στην Αφρικανική ήπειρο, ως και σε διεθνή, πανθρησκειακά και Θεολογικά συνέδρια. Το έτος 1997 διωρίσθη Πατριαρχικός Επίτροπος Αλεξανδρείας από τον μακαριστό Πατριάρχη Πέτρο Ζ΄, με σκοπό να τον βοηθήσει εις το ξεκίνημα της Πατριαρχείας του, ενώ μετά 10 μήνες εξελέγη Μητροπολίτης Καμερούν. Εκεί ανέπτυξε σημαντική ιεραποστολική δραστηριότητα.. Έκτισε Ναούς, Σχολεία και νοσοκομεία, βοηθώντας αδιακρίτως πολλούς Αφρικανούς και Έλληνες. Το έτος 2002 κατεστάθη στην Ιερά Μητρόπολη Ζιμπάμπουε, όπου έκτισε 4 Ιεραποστολικά κέντρα στην πρωτεύουσα Χαράρε, Ελληνικό Πολιτιστικό Κέντρο χωρητικότητος 400 συνέδρων, 2 μεγάλα Ιεραποστολικά κέντρα στο Μαλάουι, τα οποία περιελαμβάνουν Νοσοκομείο, τεχνικές σχολές και παιδικούς σταθμούς. Με τη βοήθεια της Βουλής των Ελλήνων ανακαίνισε το «Ελληνικό τετράγωνο» (Σχολείο-Εκκλησία-Πρεσβυτέριο) στη πόλη Μπέιρα της Μοζαμβίκης. Εθεμελίωσε Ναούς και συνέβαλε στην ίδρυση Ελληνικών Κοινοτήτων στα κράτη της Μποτσουάνα και της Αγκόλα.
Την 9η Οκτωβρίου 2004 εξελέγη από την Ιεραρχία του Αλεξανδρινού Θρόνου παμψηφεί Πάπας και Πατριάρχης Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής. Η Ενθρόνισή Αυτού εγένετο στον μνημειώδη Ιερό Καθεδρικόν Ναό του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου Αλεξανδρείας, παρουσία Προκαθημένων και Αντιπροσωπειών όλων των Εκκλησιών, ξένων Δογμάτων, Πολιτικών Αρχών της Ελλάδος και της Αιγύπτου με επικεφαλής την Α.Ε. τον Πρόεδρον της Ελληνικής Δημοκρατίας και χιλιάδων πιστῶν, την 24η Οκτωβρίου 2004. Η εν γένει ιεραποστολική δράση του, αλλά και το μειλίχιο του χαρακτήρος Του, είναι και η αιτία της αγάπης όλων των Αφρικανών στο πρόσωπό του, αλλά και των Κοινοτήτων Ελλήνων και Αράβων εις Αίγυπτον και όλην την Αφρική. Χαρακτηρίστηκε απὸ πολλούς ως ο «Ιεραπόστολος Πατριάρχης» και ως «Ο Πατριάρχης της Αγάπης» για τα παιδιά της Αφρικής.
Κατά την διαρρεύσασαν ενδεκαετή Πατριαρχική διακονία του, επέδειξεν μεγάλο ανακαινιστικό έργο, όπως η αποπεράτωση και ανακαίνιση του εν Αλεξανδρεία Πατριαρχικού Μεγάρου, του εν Χαμζάουϊ Καΐρου επίσης τοιούτου, εδημιούργησε το Πατριαρχικόν Αρχαιολογικόν Μουσείον Αλεξανδρείας και το Πατριαρχικόν Σκευοφυλάκειον, αμφότερα εις τον χώρον του Πατριαρχικού Μεγάρου. Ανεκαίνισεν εκ βάθρων την ιστορικήν λεγομένην «Ροτόντα» της Ανατολής, τον Άγιον Γεώργιον Παλαιού Καΐρου. Η διαρκής του μέριμνα διά τα θέματα ειρήνης των Εκκλησιών της Μέσης Ανατολής είναι ανύστακτος, προεδρεύων σε συναντήσεις μετά των λοιπών Προκαθημένων των Πρεσβυγενών Εκκλησιών προς εύρεσιν λύσεων των ως άνω θεμάτων. Προνοία του συνεπτήχθη και οργανώθη εν Κύπρῳ, Εξαρχία του Πατριαρχείου, ενώ εθεμελίωσε το εν Γέρι κτιριακόν συγκρότημα αυτής. Ομιλεί την ρωσικήν και την γαλλικήν γλώσσαν.