Παραγωγή προϊόντων μεσογειακής διατροφής στην Kρήτη
ΤΟΥ ΕΥΡΩΒΟΥΛΕΥΤΗ κ. Ι. ΓΚΛΑΒΑΚΗ
Τα τελευταία χρόνια έχει επικρατήσει παγκοσμίως η επιστημονική άποψη ότι η παραδοσιακή διατροφή των χωρών της Μεσογείου είναι η πιο υγιεινή διατροφή και προσφέρει υγεία, μακροζωία και ομορφιά.
H άποψη αυτή είναι αξιόπιστη καθώς προέρχεται από εργασίες ερευνητών ανά τον κόσμο και είναι ανεξάρτητη από οποιοδήποτε βιομηχανικό ή άλλου είδους συμφέρον.
Τι είναι όμως η μεσογειακή διατροφή; Και πώς ακριβώς ξεκίνησε;
H Παραδοσιακή Μεσογειακή Διατροφή αντικατοπτρίζει τις τυπικές διατροφικές συνήθειες των κατοίκων της Μεσογείου και ειδικότερα των κατοίκων της Κρήτης και της Νότιας Ιταλίας στις αρχές της δεκαετίας του 1960. Βασίζεται στην απλή παρασκευή εύγευστων πιάτων χάρη στην ευρεία γκάμα προϊόντων που παράγονται σε αυτές τις περιοχές, ενώ οι συνταγές τους μπορούν εύκολα να προσαρμοστούν στις προσωπικές γευστικές προτιμήσεις του κάθε ανθρώπου. Το «μενού» είναι απλό και στηρίζεται στη λιτή διατροφή: χορταρικά, φρούτα, όσπρια, λαχανικά, αγνό τυρί, ζυμωτό μαύρο ψωμί, ωμό ελαιόλαδο, ξηρούς καρπούς, ψάρια, ελάχιστα κόκκινα κρέατα και λιπαρά και λίγο σπιτικό κρασί!
Η ελληνική εκδοχή της Μεσογειακής Διατροφής αποτελείται από προϊόντα που παράγονται στην Ελλάδα και έχουν διαμορφώσει τις διατροφικές συνήθειες των Ελλήνων από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Οι πληροφορίες που έχουμε για τη διατροφή στην αρχαιότητα -μέσα από τα ομηρικά έπη, τις τραγωδίες, τα «Συμπόσια» του Πλάτωνα, του Πλούταρχου και του Αριστοτέλη,- είναι πολύ χρήσιμες και μας παρέχουν λεπτομερή στοιχεία για τα βασικά είδη διατροφής κατά την αρχαιότητα. Βλέπουμε λοιπόν ότι, το ψωμί, τα χόρτα, το σκόρδο και το κρεμμύδι, οι ελιές και το λάδι, τα θαλασσινά και τα ψάρια, το κρασί, το νερό και το μέλι, ήταν τα βασικά είδη διατροφής με τα οποία οι αρχαίου έκαναν τις σχετικές συνταγές. Συγκρίνοντας κανείς όλα τα παραπάνω, εύκολα διαπιστώνει ότι από την αρχαιότητα έως σήμερα οι διατροφικές συνήθειες των ανθρώπων της Μεσογείου λίγο έχουν αλλάξει!
Ο τρόπος αυτός διατροφής κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος τα τελευταία χρόνια καθώς πλήθος μελετών δείχνουν ότι οι κάτοικοι Μεσογειακών περιοχών ζουν περισσότερο σε σχέση με τους Αμερικανούς και τους Βορειοευρωπαίους. Ειδικότερα, στις αρχές τις δεκαετίας του ‘60 ξεκίνησε μια έρευνα της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας, με στόχο τη μελέτη των διατροφικών συνηθειών, ανθρώπων από 7 διαφορετικές χώρες (Ελλάδα, Ιταλία, Γιουγκοσλαβία, Ολλανδία, Φινλανδία, ΗΠΑ και Ιαπωνία). Τα αποτελέσματα αυτής της έρευνας έδειξαν ότι άνθρωποι που ζούσαν στις μεσογειακές χώρες και κυρίως στην Ελλάδα, εμφάνιζαν τα μικρότερα ποσοστά θνησιμότητας από καρκίνο και στεφανιαία νόσο και είχαν το μεγαλύτερο μέσο όρο ζωής, σε σχέση με τους κατοίκους των άλλων χωρών. Προσπαθώντας οι επιστήμονες να ανακαλύψουν το μυστικό, οδηγήθηκαν στο συμπέρασμα ότι ο ιδιαίτερος και φυσικός τρόπος ζωής τους (εργασία στην ύπαιθρο, αυξημένη φυσική δραστηριότητα), αλλά και η απλή και λιτή διατροφή τους -η οποία έγινε παγκοσμίως γνωστή ως Μεσογειακή Διατροφή- ήταν η αιτία αυτού του φαινομένου.
Οι έρευνες συνεχίζονται ως τις μέρες μας επιβεβαιώνοντας κάθε φορά τη μεγάλη αξία της Μεσογειακής διατροφής. Πρόσφατη μάλιστα έρευνα του κ. Δ. Tριχόπουλου, καθηγητή Επιδημιολογίας στο Πανεπιστήμιο Xάρβαρντ και την Ιατρική Σχολή της Αθήνας -η οποία και δημοσιεύτηκε στις 02/07/2008- δείχνει τη σχέση που υπάρχει ανάμεσα στη διατροφή και τον καρκίνο. H ανάλυση των αποτελεσμάτων της έρευνας, που παρακολούθησε 25.600 Έλληνες για οκτώ χρόνια, απέδειξε ότι η μεσογειακή διατροφή μειώνει το ρίσκο για την εμφάνιση καρκίνου. ΄Oπως εξήγησε ο Δρ. Δ. Tριχόπουλος, «αυτό που καθιστά το μεσογειακό διαιτολόγιο τόσο ευεργετικό είναι ο συνδυασμός των τροφών και πιθανότατα οι χημικές αλληλεπιδράσεις των συστατικών τους».
Τα πλεονεκτήματα της μεσογειακής διατροφής, οι θετικές της επιπτώσεις στην υγεία και τη μακροζωία, οι συνεχείς αναφορές στον παγκόσμιο τύπο και η φήμη που απέκτησε σε όλο τον κόσμο προκάλεσαν αύξηση της ζήτησης των μεσογειακών προϊόντων σε όλες τις χώρες. Ειδικότερα στην Ελλάδα, κάθε κομμάτι γης έχει και διαφορετικό μικροκλίμα, κι έτσι τα αγροτικά προϊόντα που παράγονται διαφέρουν μεταξύ τους. Όλα όμως έχουν κάτι κοινό: είναι εξαιρετικά νόστιμα και με αυτά δημιουργούνται διάφορα εκλεκτά φαγητά. Η ελληνική μεσογειακή διατροφή χαρακτηρίζει επομένως όλες τις περιοχές της Ελλάδας, αλλά αξίζει να σταθούμε ιδιαιτέρως στην περιοχή της Κρήτης και την παραγωγή γνήσιων κρητικών προϊόντων, ιδανικών για τη μεσογειακή διατροφή.
H Κρήτη είναι ένα ευλογημένο νησί, διαθέτει καλό κλίμα, εύφορα εδάφη, άφθονο νερό, δημιουργικούς και εργατικούς ανθρώπους, ενώ παράλληλα ενσωματώνει μια σειρά από πλεονεκτήματα, όντας γεωγραφικό σταυροδρόμι της Μεσογείου, νότια πύλη της βαλκανικής χερσονήσου και έχει έτσι τη δυνατότητα διάθεσης των προϊόντων της σε νέες αναδυόμενες αγορές προς την Ασία και την Αφρική.
Τα εύφορα εδάφη της Κρήτης και οι ιδιαίτερες κλιματολογικές συνθήκες που επικρατούν στο νησί, συνηγορούν στην παραγωγή των πιο φημισμένων οπωροκηπευτικών προϊόντων. Γνωστά για την ποιότητά τους είναι τα πορτοκάλια, τα μανταρίνια και οι ντομάτες που παράγονται απ’ όλες τις περιοχής της Κρήτης. Εξίσου διάσημα με τα αγροτικά προϊόντα είναι και τα Κρητικά τυριά. Η γραβιέρα, το ανθότυρο και η μυζήθρα είναι τα τυριά που ξεχωρίζουν για την γεύση, την ποιότητά τους και παράγονται με παραδοσιακό τρόπο. Επιπλέον και σε όλους τους νομούς της Κρήτης, υπάρχουν απέραντοι ελαιώνες από τους οποίους παράγεται το φημισμένο ελαιόλαδο που διακρίνεται για την εξαιρετική του ποιότητα. Μάλιστα θεωρείται ένα από τα πιο υγιεινά ελαιόλαδα του κόσμου, καθώς οι κλιματολογικές συνθήκες του νησιού είναι ιδανικές για την ανάπτυξη του ελαιόδεντρου. Τέλος, η Κρήτη φημίζεται για τα νόστιμα και υγιή αρτοσκευάσματα, που παράγονται σύμφωνα με παραδοσιακές συνταγές, όπως τα κρητικά παξιμάδια -το ντάκος-, ενώ ιστορία και παράδοση που ξεπερνάει τα 4000 χρόνια στο νησί έχει το κρητικό κρασί, το οποίο ξεχωρίζει για τις ποικιλίες του και την εκλεκτή του γεύση. Οι εύφοροι αμπελώνες όλου του νησιού δίνουν τη δυνατότητα σε κάθε νομό να βγάλει διαφορετικές ποικιλίες κρασιού με εξαιρετική γεύση.
Είναι επομένως εμφανές ότι τα τοπικά προϊόντα της Κρήτης ακολουθούν πιστά το «μενού» της Μεσογειακής Διατροφής. Για την αξιοποίηση όμως αυτού του πλεονεκτήματος, είναι απαραίτητο η κρητική γεωργία να ανταποκριθεί στις σύγχρονες απαιτήσεις και όλοι -αγρότες, επαγγελματίες του χώρου, επιχειρήσεις του τομέα τροφίμων, δημόσιοι φορείς και πολιτική ηγεσία- να λάβουν δράσεις ώστε να γίνει η Κρήτη πρωτοπόρος περιοχή παραγωγής προϊόντων μεσογειακής διατροφής, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στην ευρύτερη περιοχή της Ευρώπης.
Άλλωστε και οι αρχαίοι πρόγονοί μας ακολουθούσαν το ίδιο σχεδόν διαιτολόγιο… γιατί να μην το ακολουθήσουμε και εμείς;