«Η ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών τουρισμού σε περιόδους μη αιχμής, χωρίς την ανάλογη οικονομική στήριξη αυτών των εγχειρημάτων από το κράτος δεν μπορεί να επιφέρει ανατροπή του φαινομένου της εποχικότητας» τόνισε σε συνέντευξη στο «Ην-Ων» ο Γενικός Διευθυντής του Ινστιτούτου Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων (ΙΤΕΠ) και Dr. Καθηγητής Πανεπιστημίου Πατρών Γεράσιμος Ζαχαράτος.
Ερ. Ποια είδη εποχιακού τουρισμού μπορούν να φέρουν περισσότερους τουρίστες στην Ελλάδα;
Απ. Η διεθνής εμπειρία δείχνει ότι η ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών τουρισμού σε περιόδους μη αιχμής, χωρίς την ανάλογη οικονομική στήριξη αυτών των εγχειρημάτων από το κράτος δεν μπορεί να επιφέρει ανατροπή του φαινομένου της εποχικότητας, όπως άλλωστε δείχνει και το παράδειγμα της Ισπανίας με την εφαρμογή πλήθους επιδοτούμενων από το κράτος προγραμμάτων ταξιδιών κατά τις περιόδους μη αιχμής για πάνω από 25 χρόνια την έχει αναδείξει στην χώρα με τις καλύτερες επιδόσεις στην αντιμετώπιση της εποχικότητας.
Συνεπώς, η υιοθέτηση τέτοιου είδους προγραμμάτων σε συνδυασμό με την ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών τουρισμού, και κυρίως α) ο τουρισμός ατόμων τρίτης ηλικίας καθώς και β) η διείσδυση σε αγορές, όπως π.χ. της Κίνας και της Ιαπωνίας αλλά και άλλων χωρών, οι οποίες δείχνουν προτίμηση σε ταξίδια σε περιόδους μη αιχμής εμφανίζεται ως η καλύτερη στρατηγική στα πλαίσια ενός μακροπρόθεσμου σχεδίου αντιμετώπισης της εποχικότητας στην χώρα μας.
Είναι γεγονός ότι ο ορθολογικά σκεπτόμενος επιχειρηματίας επιλέγει να επενδύσει τα κεφάλαια του εκεί που θα του αποφέρουν το μέγιστο δυνατό κέρδος στο μικρότερο δυνατό διάστημα. Η παγιωμένη κατάσταση στον χώρο του τουρισμού στην Ελλάδα είναι τέτοια, όπου την μεγαλύτερη απόδοση των επενδυμένων κεφαλαίων φέρνουν οι επενδύσεις στο προϊόν «ήλιος και θάλασσα». Συνεπώς, για να επιλέξει κανείς να επενδύσει σε διαφορετικού είδους τουριστικά προϊόντα, θα πρέπει να προσδοκά κέρδη ανάλογα, ή και μεγαλύτερα, με αυτά που θα αποκόμιζε εάν επένδυε τα κεφάλαιά του σε παραδοσιακά τουριστικά προϊόντα.
Επομένως συγκρατώντας το μέχρι σήμερα αποδοτικό πρότυπο του ελληνικού τουρισμού το προϊόν «ήλιος και θάλασσα» μπορεί και πρέπει να στοχεύει κανείς:
Σε μεγαλύτερες ηλικιακές ομάδες (άτομα τρίτης ηλικίας, συνταξιούχοι), που αποτελούν μια δυναμικά αναπτυσσόμενη αγορά για την προώθηση τουριστικών προϊόντων σε περιόδους εκτός αιχμής.
Σε απόκτηση μεγαλύτερων μεριδίων τουριστικής κίνησης από χώρες, οι οποίες έχουν διαφορετικό θεσμικό πλαίσιο και ειδικότερα, σε αυτές που έχει παρατηρηθεί ότι εμφανίζουν χαμηλότερη εποχικότητα. Για παράδειγμα, στην Κίνα υπάρχουν θεσμοθετημένες δημόσιες διακοπές κατά τις περιόδους Ιανουάριος-Φεβρουάριος, τον Μάιο και τον Οκτώβριο.
Όλα τα παραπάνω θα πρέπει να συνδυαστούν με εμπλουτισμό της σύνθεσης του τουριστικού προϊόντος με εναλλακτικές μορφές τουρισμού, με ανάλογη διαφοροποίηση των τιμών πώλησής του και αντίστοιχα πακέτα προσφορών, ειδικά κατά τα πρώτα χρόνια καθώς και με στήριξη ειδικής πολιτικής κινήτρων.
Ένα πλαίσιο κινήτρων, ειδικά κατά τα πρώτα στάδια διαμόρφωσης ενός νέου τουριστικού μοντέλου, μπορεί να το δώσει μόνον η δημόσια στήριξη με την μορφή επιδοτήσεων, φορολογικών κινήτρων ή άλλων αντίστοιχων μέτρων, στο μέτρο βέβαια του θεσμικά και οικονομικά δυνατού.
Σε αυτήν την κατεύθυνση, το κράτος διαθέτει, κατά κύριο λόγο, τις εξής επιλογές:
α) επιδότηση – φορολογικά κίνητρα προς την πλευρά της προσφοράς, δηλαδή προς τις επιχειρήσεις του τουριστικού κλάδου που επιλέγουν να επενδύσουν σε εναλλακτικές μορφές τουρισμού που αφορούν σε περιόδους μη αιχμής ή, και ακόμα, να λειτουργήσουν τις υπάρχουσες εγκαταστάσεις τους σε περιόδους μη αιχμής,
β) επιδότηση προς την πλευρά της ζήτησης, δηλαδή προς του ταξιδιώτες που επιλέγουν να πραγματοποιήσουν τα ταξίδια τους σε περιόδους μη αιχμής και γ) συνδυασμός των παραπάνω.
Ερ. Πόσο ρόλο θα παίξει η διατροφή στην αύξηση του τουρισμού;
Απ. Η διατροφή αποτελεί κίνητρο από τη πλευρά της ζήτησης για κάθε μορφή τουρισμού. Με απλά λόγια ενισχύει όλες τις μορφές τουρισμού είτε εναλλακτικές είτε κλασσικές.
ΕΡ. Τι ρόλο παίζουν τα βραχιολάκια στα ξενοδοχεία για την τοπική κοινωνία;
Απ. Τα βραχιολάκια δεν είναι τίποτε άλλο από την εξέλιξη της ξενοδοχειακής παραγωγής, με τον ίδιο τρόπο που εξελίχθηκε και όποια άλλη παραγωγή προϊόντος με σκοπό να μειώσει του κόστους και της τιμής πώλησης και συνακόλουθο της ανταγωνιστικότητας. Σε ότι αφορά τη τοπική κοινωνία οι επιπτώσεις έχουν την ίδια κατεύθυνση ή το ίδιο πρόσημο με την full pension προσφορά αλλά με εντονότερες επιπτώσεις όσον αφορά την ποσοτική πλευρά του προβλήματος. Στην περίπτωση αυτή η τοπική κοινωνία που έχει στη διάθεσή της το κοινωνικό-πολιτισμικό υπόβαθρό μπορεί να αντιπαρατεθεί, πρόκειται για στοιχείο άκρως απαραίτητο για μια ισορροπημένη παραμονή του τουρίστα στον τόπο προορισμού που ονειρεύτηκε, φαντασιώθηκα και επέλεξε.
Εναλλακτικές μορφές τουρισμού
