Του Δρ. Γιώργου Σ. Ατσαλάκη
Λέκτορα Πολυτεχνείου Κρήτης
Στο παρελθόν η ανάπτυξη στις ήδη αναπτυγμένες χώρες εξαρτιόταν και περιοριζόταν από τις εφευρέσεις την συγκριμένη χρονική στιγμή. Οπότε παρουσιαζόταν μια βραδύτητα στην ανάπτυξη έως ότου ανακαλυφθεί μια νέα εφεύρεση και καταστεί πρακτικά εφαρμόσιμη. Επί πλέον για να επιλεχτεί η χρονική στιγμή της εφαρμογής της νέας τεχνολογίας εξετάζεται εάν η επένδυση στην προηγούμενη τεχνολογία έχει αποσβεστεί. Πολλές φορές η νέα τεχνολογία περιμένει στα «συρτάρια» για αρκετό χρονικό διάστημα έως ότου αποσβεστεί το κόστος της επένδυσης στην προηγούμενη τεχνολογία.
Σήμερα όμως τα μη ανεπτυγμένα κράτη μπορούν να δανειστούν έτοιμη τεχνολογία από τα τεχνολογικά προηγμένα κράτη, να την προσαρμόσουν στο περιβάλλον τους και να την εφαρμόσουν άμεσα ώστε να βελτιώσουν τις τεχνολογίες παραγωγής προϊόντων και παροχής υπηρεσιών. Δεν έχουν το μειονέκτημα να περιμένουν να ανακαλυφθεί η νέα τεχνολογία ή να περιμένουν να αποσβεστεί το κόστος επένδυσης στην προηγούμενη τεχνολογία. Μπορούν να συμπτύξουν αθροιστική τεχνολογική πρόοδο δεκαετιών μέσα σε λίγα χρόνια πράγμα το οποίο επιταχύνει τους ρυθμούς ανάπτυξης και τους δίνει την δυνατότητα να ξεπερνούν ακόμα και τις ανεπτυγμένες χώρες.
Η ηπειρωτική Ευρώπη και η Ιαπωνία δανείστηκαν τεχνολογία μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο από την Αμερική και περίπου σε δυο δεκαετίες κάλυψαν την καθυστέρηση στην τεχνολογία και στο κατά κεφαλήν εισόδημα.
Ο λόγος που αυτές οι χώρες υιοθέτησαν άμεσα νέες τεχνολογίες και αναπτύχτηκαν τάχιστα ήταν η απουσία, πολιτικών ή θεσμών που καθυστερούσαν την ανάπτυξη τους. Οι καθυστερήσεις στην ανάπτυξη προέρχονται είτε από την δράση των καρτέλ και των λόμπι ειδικών συμφερόντων είτε από κυβερνητική δράση που οι πιέσεις των καρτέλ και των λόμπι επιβάλλουν στη κυβέρνηση.
Στην Ελλάδα μέχρι σήμερα οι παραπάνω ομάδες ειδικών συμφερόντων εμποδίζουν την υιοθέτηση νέων τεχνολογιών προκειμένου να μη θιγούν τα επιμέρους συμφέροντα τους. Αποτέλεσμα είναι να εγκλωβίζουν σε λήθαργο την οικονομία και την κοινωνία και να την καθιστούν ευάλωτη σε οποιαδήποτε ύφεση όπως αυτήν που διανύομαι τώρα.
Η Ελλάδα βρίσκεται πολύ πίσω τεχνολογικά σε πάρα πολλούς τομείς και κυρίως στο δημόσιο τομέα. Η μεταφορά και υιοθέτηση από την χώρα μας της συσσωρευμένης τεχνολογικής προόδου άλλων αναπτυγμένων χωρών, θα δώσει μια σταθερή και τάχιστη ώθηση στην ανάπτυξη η οποία μπορεί να είναι τόσο ισχυρή που θα διαρκέσει για αρκετές δεκαετίες και θα μπορεί να αποτελέσει παράδειγμα προς μίμηση.
Η συνετή διακυβέρνηση απαιτεί αλλαγές των υπαρχόντων νομοθεσιών που εννοούν συντεχνιακές λογικές εις βάρος του γενικότερου συμφέροντος της κοινωνίας. Σύμφωνα με την τελευταία θεωρία του Mancur Olson, προτείνεται η ανάκληση κάθε νομοθεσίας ή ρύθμισης που δίνει την δυνατότητα σε ομάδες εδικών συμφερόντων, να εμποδίζουν την υιοθέτηση αλλαγών, και να καθαρίζουν υψηλές τιμές, χρησιμοποιώντας την ισχύ τους, σε βάρος της κοινωνίας. Με τον τρόπο αυτό θα προσαρμοστεί η οικονομία υλοποιώντας τις αλλαγές που πρέπει να γίνουν ώστε η χώρα να ισορροπήσει στη πραγματική παραγωγική της ικανότητα, να γίνει πιο ανταγωνιστική, να αρχίσει η προσέλκυση επενδύσεων που θα μειώσουν μια από τις πιο οδυνηρές συνέπειες της οικονομικής κρίσης, την ανεργία.
Η άμεση υιοθέτηση νέων τεχνολογιών σε συνδυασμό με την προσαρμογή των μισθών και των τιμών των προϊόντων και των υπηρεσιών στα επίπεδα που αντέχει να πληρώνει η οικονομία, είναι ο μόνος τρόπος για την αύξηση της συνολικής παραγωγικής ικανότητας της χώρας και την δημιουργία μόνιμων συνθηκών ανάπτυξης της οικονομίας. Το μοντέλο αυτό θα αντικαταστήσει το προηγούμενο στρεβλό μοντέλο ανάπτυξης της χώρα μας που στηριζόταν σε δανεικά χρήματα όπως συνέβαινε κυρίως στις προηγούμενες δεκαετίες.
Θα μπορέσει άραγε η κυβέρνηση να κάμψει την αντίσταση που προβάλλουν τα τόσα πολλά καρτέλ και λόμπι που απαρτίζουν την Ελληνική κοινωνία και οικονομία και εμποδίζουν την συνετή διακυβέρνηση, την υιοθέτηση νέων τεχνολογιών και τον εκσυγχρονισμό της; Αν ναι, η Ελλάδα πράγματι μπορεί να αποκτήσει ζηλευτή ανάπτυξη και να γίνει παράδειγμα προς μίμηση, όπως ακριβώς της αξίζει με βάση την γεωπολιτική της θέση και την ιστορία της.