«Οι τράπεζες, για να είναι πραγματικά κοινωφελείς και να υπηρετούν το δημόσιο συμφέρον, πρέπει να λειτουργούν με κριτήρια αναπτυξιακά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά, και να υπόκεινται σ’ ένα θεσμικό πλαίσιο που να διασφαλίζει τη διαφάνεια, τον κοινωνικό τους έλεγχο, την αξιολόγησή τους με βάση τη συνολική οικονομική και κοινωνική τους χρησιμότητα και αποτελεσματικότητα, έτσι ώστε, εκτός των άλλων, να αποκλείονται κομματικές παρεμβάσεις στη λειτουργία τους ή πελατειακές σχέσεις με ιδιοτελή ιδιωτικά συμφέροντα» υπογράμμισε σε συνέντευξη στο «Ην-Ων» ο Δ’ Αντιπρόεδρος της Βουλής και βουλευτής Β’ Αθηνών του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ Γιάννης Δραγασάκης.
Ερ. Στο νέο σας βιβλίο αναφέρεσθε στον τρόπο ρύθμισης του ελληνικού χρέους. Τι πρέπει να γίνει κατά τη γνώμη σας;
Απ. Για να ξεφύγουμε από την πολύπλευρη κρίση θα πρέπει να τεθεί σε κίνηση μια αντίστροφη διαδικασία που θα οδηγεί στη δημιουργία πολιτικών οικονομικών, ακόμη και ψυχολογικών προϋποθέσεων για μια «νέα αρχή», για την εφαρμογή ενός προγράμματος ανόρθωσης, με στόχο την ανασυγκρότηση του κράτους, της οικονομίας και της κοινωνίας, την εμπέδωση μιας πραγματικής δημοκρατίας και μιας «καθαρής» πολιτικής ζωής, απαλλαγμένης από τη διαπλοκή και τη διαφθορά.
Αφετηρία γι’ αυτό πρέπει να είναι ο τερματισμός της λιτότητας και των μνημονίων, η αναδιαπραγμάτευση των επαχθών όρων των δανειακών συμβάσεων και των ποικίλων δεσμεύσεων που έχουν αναληφθεί, καθώς και μια ρύθμιση του ελληνικού χρέους που θα το καθιστά «βιώσιμο» τόσο έναντι των αγορών όσο και σε σχέση με τις αντοχές του ελληνικού λαού, με ενδεικτικό σημείο αναφοράς τον τρόπο ρύθμισης των γερμανικών χρεών με τη συμφωνία του Λονδίνου του 1953.
Η συγκεκριμένη ρύθμιση προέβλεπε διαγραφή μεγάλου μέρους του γερμανικού χρέους και εξυπηρέτηση του χρέους που απέμεινε με ρήτρα ανάπτυξης, δηλαδή, ανάλογα με την επίδοση της οικονομίας και των εξαγωγών. Μια ανάλογη ρύθμιση είναι αναγκαία όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και για άλλες χώρες και για το λόγο αυτό ζητούμε τη σύγκληση πανευρωπαϊκής συνδιάσκεψης για την οριστική επίλυση του προβλήματος του χρέος.
Ερ. Η αντίσταση στις ιδιωτικοποιήσεις πώς μπορεί να γίνει υπόθεση όλης της κοινωνίας, όπως υποστηρίζετε σε ένα από τα άρθρα που περιέχει το βιβλίο;
Απ. Για να εκδηλωθεί ένα παλλαϊκό κύμα αντίστασης στις σαρωτικές ιδιωτικοποιήσεις απαιτείται να πειστεί η κοινωνία πως δεν επιδιώκεται η διατήρηση ενός φαύλου καθεστώτος αδιαφάνειας και κακοδιαχείρισης αλλά η δημιουργία ενός νέου μοντέλου που θα υπηρετεί την κοινωνία αντί να υπηρετείτε από αυτήν.
Στο πλαίσιο αυτό οι δημόσιες επιχειρήσεις, αντί να ιδιωτικοποιηθούν, μπορούν να λειτουργήσουν ως μοχλός ανασυγκρότησης της οικονομίας, υπό τον όρο βέβαια ότι θα υπαχθούν σε ένα νέο, διαφανές και κοινωνικά αποτελεσματικό σύστημα αναδιοργάνωσης και διεύθυνσής τους. Σε ορισμένες περιπτώσεις μάλιστα μπορούν να δημιουργηθούν διεθνείς αναπτυξιακές συμπράξεις με τη συμμετοχή ξένων, δημόσιων και ιδιωτικών, επιχειρήσεων.
Πρέπει να κατανοήσουμε πως οι γενικευμένες ιδιωτικοποιήσεις στρέφονται ενάντια στην κοινωνία και όχι το αντίθετο όπως επιχειρούν να μας πείσουν. Η πώληση σε ιδιώτες υποδομών ή επιχειρήσεων που ικανοποιούν ζωτικές κοινωνικές ανάγκες οδηγεί σε υποβάθμιση των δημόσιων αγαθών, η χρήση τους γίνεται πιο ακριβή και άρα η πρόσβαση σ’ αυτά καθίσταται δύσκολη σε όσους δεν έχουν επαρκή αγοραστική δύναμη. Μάλιστα δεν συζητείται η ιδιωτικοποίηση κάποιων επιχειρήσεων αλλά σχεδόν οποιασδήποτε νομικής οντότητας ανήκει στο Δημόσιο, καθώς όπως «ομολόγησε» στη Βουλή (8/1/2013) ο υπουργός Εσωτερικών & Διοικητικής Μεταρρύθμισης,
Α. Μανιτάκης, «σκοπεύουμε να διατηρήσουμε μόνον τις αναγκαίες και χρήσιμες για το κοινωνικό σύνολο δημόσιες υπηρεσίες, που δεν μπορούν ή δεν θέλουν να επιτελέσουν ιδιωτικοί φορείς …». Δηλαδή ό,τι μπορεί να είναι ελκυστικό για τους ιδιώτες θα γίνεται αντικείμενο κερδοσκοπικής εκμετάλλευσης είτε αυτό είναι το νερό είτε η υγεία είτε οι υποδομές. Πρόκειται για μια εξαιρετικά αναχρονιστική, αντικοινωνική και επικίνδυνη άποψη.
Ερ. Ποιος είναι ο ρόλος που καλείται να αναλάβει το εγχώριο τραπεζικό σύστημα;
Απ. Ο ρόλος του τραπεζικού συστήματος είναι κρίσιμος και καθοριστικός για την ανάκαμψη της οικονομίας και γενικότερα την έξοδο από την κρίση. Δεδομένου ότι πολλές επιχειρήσεις είναι υπερχρεωμένες, από τις αποφάσεις των τραπεζών θα εξαρτηθεί ποιες θα επιβιώσουν και ποιες θα σπρωχθούν στην καταστροφή. Γι’ αυτό έχει τεράστια σημασία ποιοι έχουν τον έλεγχο της ιδιοκτησίας αλλά και της διοίκησης των τραπεζών και με ποια κριτήρια παίρνονται οι αποφάσεις.
Ήδη από τον Οκτώβριο του 2008, η Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ υποστήριξε την ανάγκη διαμόρφωσης ενός δημόσιου πυλώνα μέσα στο τραπεζικό σύστημα με επίκεντρο την Εθνική τράπεζα, ενώ έχουμε προτείνει τη δημιουργία νέων εξειδικευμένων τραπεζών ειδικού κοινωνικού σκοπού σε τομείς όπως η στέγη, η χρηματοδότηση μικρών επιχειρήσεων και υποδομών.
Οι προτάσεις αυτές παραμένουν επίκαιρες. Βέβαια, ο κοινωφελής χαρακτήρας των τραπεζών δεν μπορεί να διασφαλιστεί μόνο με αλλαγή της ιδιοκτησίας τους. Οι τράπεζες, για να είναι πραγματικά κοινωφελείς και να υπηρετούν το δημόσιο συμφέρον, πρέπει να λειτουργούν με κριτήρια αναπτυξιακά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά, και να υπόκεινται σ’ ένα θεσμικό πλαίσιο που να διασφαλίζει τη διαφάνεια, τον κοινωνικό τους έλεγχο, την αξιολόγησή τους με βάση τη συνολική οικονομική και κοινωνική τους χρησιμότητα και αποτελεσματικότητα, έτσι ώστε, εκτός των άλλων, να αποκλείονται κομματικές παρεμβάσεις στη λειτουργία τους ή πελατειακές σχέσεις με ιδιοτελή ιδιωτικά συμφέροντα.
Ερ. Τι στοιχεία πρέπει να χαρακτηρίζουν τις οικονομικές σχέσεις κράτους-εκκλησίας;
Απ. Οι οικονομικές σχέσεις του ελληνικού κράτους και της ορθόδοξης εκκλησίας χρειάζεται να επανεξετασθούν, να εκσυγχρονισθούν και να επαναπροσδιορισθούν. Αυτό αποτελεί κοινή διαπίστωση ευρύτατου φάσματος των πολιτικών δυνάμεων αλλά και μεγάλης μερίδας της εκκλησίας. Και μόνο τα διάφορα σκάνδαλα που κάθε τόσο έρχονται στο προσκήνιο αρκούν για να δείξουν ότι το σημερινό καθεστώς ούτε το δημόσιο συμφέρον διασφαλίζει αλλά ούτε το κύρος της εκκλησίας προστατεύει. Πρέπει λοιπόν να αρχίσει ένας διάλογος ουσιαστικός και ειλικρινής και σε θεσμικό επίπεδο και στην κοινωνία για τις νέες βάσεις πάνω στις οποίες πρέπει να τεθούν οι σχέσεις κράτους και εκκλησίας.
Βιογραφικό
Ο Γιάννης Δραγασάκης είναι Δ’ Αντιπρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων, βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΒ της Β’ Περιφέρειας Αθηνών και συγγραφέας.
Γεννήθηκε στην Ανατολή Λασιθίου Κρήτης το 1947. Σπούδασε πολιτικές και οικονομικές επιστήμες στην Ελλάδα και το εξωτερικό.