Νάντια Βαλαβάνη
Η Νάντια Βαλαβάνη, οικονομολόγος, συγγραφέας
και ερευνήτρια του έργου του Μπρεχτ.
«Ο κόσμος δεν άλλαξε ποτέ παλεύοντας για απλή επιβίωση…» είναι το μήνυμα του νέου βιβλίου «ΨΩΜΙ ΚΑΙ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΑ» υπογράμμισε σε συνέντευξη που έδωσε στο «Ην-Ων» η Κρητικιά συγγραφέας Νάντια Βαλαβάνη.
Ακόμη ανέφερε «Όλα τα θέματα του συμπλέκονται με ένα κεντρικό ερώτημα: Μπορεί να υπάρξει «πολιτισμένη» κοινωνία στο μέλλον χωρίς μια πολιτιστική επανάσταση σήμερα; Στους σημερινούς σκοτεινούς καιρούς μπορούμε να βρεθούμε πίσω απ’ τη γραμμή που χάραξαν οι εξαθλιωμένες εργάτριες ιματισμού του Λώρενς της Μασαχουσέτης, όταν ξεσηκώθηκαν το 1911 με την απαίτηση «θέλουμε ψωμί, αλλά θέλουμε και τριαντάφυλλα»;»
Ερ. Ποιες είναι οι θέσεις και ο ρόλος της Επιτροπής Ελέγχου του Χρέους για το ξεπέρασμα της κρίσης στην Ελλάδα;
Απ. Η Επιτροπή για το Λογιστικό Έλεγχο επί του Ελληνικού Δημόσιου Χρέους (ΕΛΕ) πρωτοεμφανίστηκε στις 3 Μαρτίου 2011 μέσω μιας διακήρυξης με 100 ελληνικές και 120 διεθνείς υπογραφές. Η διακήρυξη απαιτούσε «άνοιγμα» των βιβλίων του χρέους, εντοπισμό του «απεχθούς» (προϊόν συναλλαγών π.χ. κατά τις παραδοχές Γερμανικών Δικαστηρίων, όλες οι συμβάσεις με SIEMENS ή για υποβρύχια) και επίκληση «κατάστασης ανάγκης» – με στόχο μια δραστική διαγραφή του. Από την όποια ελληνική κυβέρνηση ζητούσε να προχωρήσει σε (εξωτερική) στάση πληρωμών [«αθέτηση υποχρεώσεων»] ώστε να σταματήσει η αιμορραγία πόρων του ελληνικού λαού στους «θεσμικούς» τζογαδόρους («χρηματοπιστωτικές αγορές») μέχρι ν’ αποδεχτούν το «κούρεμα». Καλούσε ταυτόχρονα τις συλλογικότητες λαού και νεολαίας να πάρουν στα χέρια τους με κινηματικό τρόπο την υπόθεση του χρέους. Τον Μάιο 2011 σε διεθνές Συνέδριο στην Αθήνα μπήκαν τα θεμέλια για τη δημιουργία ΕΛΕ και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Σήμερα υπάρχουν Επιτροπές στην Ιρλανδία (έδωσε ήδη πόρισμα), στην Πορτογαλία, στην Ισπανία, στο Βέλγιο και είναι υπό ίδρυση σε Γαλλία και Ιταλία.
Από τότε τη διακήρυξη υπέγραψαν 80.000 άνθρωποι, οι μισοί ηλεκτρονικά, οι υπόλοιποι στο «υπό κατάληψη» Σύνταγμα. Μαζί με την Επιτροπή για τις Γερμανικές Οφειλές βγάλαμε στο προσκήνιο το θέμα του «συμψηφισμού» με το, τεράστιο σήμερα, αναγκαστικό κατοχικό δάνειο της Γερμανίας από την Ελλάδα (!), το οποίο «εγγράφεται» στους ισολογισμούς της Τράπεζας της Ελλάδας χωρίς οποιαδήποτε προσπάθεια απαίτησης του. Εισαγάγαμε πρώτοι στο ελληνικό λεξιλόγιο το διεθνή όρο «haircut» (κούρεμα) του χρέους, ενώ μέσω του ντοκιμαντέρ «Debtocracy» 2.500.000 Έλληνες έγιναν κοινωνοί της πρόσφατης διεθνούς εμπειρίας στάσης πληρωμών και διαγραφών χρέους.
Ακόμα πρόσφατα, Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης χλεύαζαν τους εκπροσώπους μας με «επιχειρήματα» τύπου: Αν γίνει στάση πληρωμών, δε θα πληρώνονται μισθοί και συντάξεις. Ή: «Kούρεμα» γίνεται μόνο σε λατινοαμερικάνικες χώρες. Το συστημικό ψέμα έχει όμως σήμερα «κοντά ποδάρια». Μέσω της καταστροφικής πολιτικής Μνημονίου και Μεσοπρόθεσμου (που ξεπουλάει όλο τον ελληνικό δημόσιο πλούτο πλην των «αρχαίων») επιβλήθηκε από το 2012 αναγκαστικό «πρωτογενές πλεόνασμα» – δηλαδή, απαγορεύτηκε η κάλυψη μισθών και συντάξεων μέσω δανεισμού: Αν τα χρήματα του κρατικού προϋπολογισμού δε φτάνουν, θα «κουρεύονται» συνεχώς μισθοί και συντάξεις… Το ελληνικό χρέος, που ήταν 118% το 2009, προγραμματίζεται να γίνει 120% το …2020: Αφού πρώτα θα έχει εκτιναχθεί και θα κουρευτεί κατά 50% «εθελοντικά» όσον αφορά τράπεζες και ασφαλιστικά ταμεία (τα τελευταία δεν εξαιρούνται, αντίθετα απ’ ότι στα λατινοαμερικάνικα «κουρέματα», που προκάλεσαν οι εθνικές κυβερνήσεις…).
Πριν καταλήξει όμως η εξαιρετικά αμφίβολη «διαπραγμάτευση» με τις τράπεζες, το ΔΝΤ δηλώνει ήδη ότι δεν αρκεί, ενώ αρχίζουν να κυκλοφορούν σενάρια για «κούρεμα» μέχρι 80% με ενεργοποίηση των CDS για πρώτη φορά στην ιστορία (ώστε ως πειραματόζωα να βγουν στην πλάτη μας συμπεράσματα για τη λειτουργία του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος) – δηλαδή για «επίσημη» χρεοκοπία της χώρας εντός ή εκτός ευρωζώνης…
Ερ. Ποιες είναι οι προτάσεις σας για την κατάσταση όπως διαμορφώνεται σήμερα και για την οικονομική ανάπτυξη της χώρας;
Απ. Ο λαός χρειάζεται να πάρει σήμερα την κατάσταση στα χέρια του, μέσω δημιουργίας κοινωνικού και πολιτικού μετώπου, αποεμπλεκόμενος από Μνημόνια, νέα δάνεια και «ελληνικές» κυβερνήσεις-εκπροσώπους των τραπεζιτών, να κηρύξει στάση πληρωμών επικαλούμενος την – αναγνωριζόμενη από τον ΟΗΕ – «κατάσταση ανάγκης»: Η προτεραιότητα των αναγκών επιβίωσης του λαού μιας χώρας έναντι των δανειστικών της «υποχρεώσεων».
Αυτό χρειάζεται να συνοδευτεί με κρατικοποίηση των (ουσιαστικά εξαγορασμένων μέσω των «πακέτων βοήθειας») ελληνικών τραπεζών και των μεγάλων επιχειρήσεων στρατηγικής σημασίας, για εγγύηση των καταθέσεων με ταυτόχρονη «σεισάχθεια» των εσωτερικών χρεών, αλλά και για άσκηση χρηματοπιστωτικής, δημοσιονομικής και αναπτυξιακής πολιτικής σε ριζικά διαφορετική κατεύθυνση: Όχι απλώς τέρμα – και με αντιστροφή της σημερινής αναδιανομής από τους «κάτω» στους «πάνω» και στους «έξω» – σε μια πολιτική που πέταξε στο δρόμο 1.000.000 ανθρώπους ερημώνοντας τη ζωή πολλών εκατομμυρίων και την ίδια τη χώρα.
Χρειαζόμαστε ανάπτυξη φιλική για τον εργαζόμενο άνθρωπο και για το περιβάλλον, στηρίζοντας την πραγματικά συνεταιριστική και τη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα στους τομείς που η Ελλάδα μπορεί να έχει συγκριτικά πλεονεκτήματα: Γεωργία, τουρισμό, ναυτιλία, ενέργεια, μεταλλεύματα, ορυκτό πλούτο, κλάδους ελαφριάς βιομηχανίας και υπηρεσιών. Είναι οι ίδιοι για τους οποίους οι μεγάλες Γερμανικές επιχειρήσεις ζητούν «ειδικό μισθολογικό και δημοσιονομικό καθεστώς», προκειμένου να κάνουν τις εξαγωγές τους από την Ελλάδα με μισθούς Βουλγαρίας και αφορολόγητα – εμφανίζοντας τις ως «ελληνικές εξαγωγές».
Ερ. Ποια μηνύματα μεταφέρετε μέσω του νέου σας βιβλίου;
Απ. Αντίθετα από ό,τι μπορεί να φαίνεται με πρώτη ματιά, ένα βιβλίο με «θέματα τέχνης και πολιτικής», όπως είναι το ΨΩΜΙ ΚΑΙ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΑ, που μόλις κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις «Ταξιδευτής», δεν αποτελεί πολυτέλεια. Είτε πρόκειται για θέματα που πρωτοέθεσαν ο Μπρεχτ ή η Ρόζα Λούξεμπουργκ ή η ρωσική καλλιτεχνική πρωτοπορία τον Οκτώβρη είτε για τη σχέση της Αριστεράς με την τέχνη, τη νεωτερικότητα και το μεταμοντερνισμό σήμερα, το βιβλίο είναι γραμμένο για ένα κοινό «καλλιτεχνών της πράξης»: σκεπτόμενων και αγωνιζόμενων ανθρώπων.
Όλα τα θέματα του συμπλέκονται με ένα κεντρικό ερώτημα: Μπορεί να υπάρξει «πολιτισμένη» κοινωνία στο μέλλον χωρίς μια πολιτιστική επανάσταση σήμερα; Στους σημερινούς σκοτεινούς καιρούς μπορούμε να βρεθούμε πίσω απ’ τη γραμμή που χάραξαν οι εξαθλιωμένες εργάτριες ιματισμού του Λώρενς της Μασαχουσέτης, όταν ξεσηκώθηκαν το 1911 με την απαίτηση «θέλουμε ψωμί, αλλά θέλουμε και τριαντάφυλλα»; Γιατί ο κόσμος δεν άλλαξε ποτέ παλεύοντας για απλή επιβίωση…
Βιογραφικό
Η Νάντια Βαλαβάνη, οικονομολόγος, συγγραφέας και ερευνήτρια του έργου του Μπρεχτ, γεννήθηκε στο Ηράκλειο το 1954. Έχουν κυκλοφορήσει ένα μυθιστόρημα της, Οι εσπερινοί επισκέπτες (Δελφίνι, 1996, Στάχυ, 1999), τρεις ποιητικές συλλογές (τελευταία Η μεγάλη εποχή, Ταξιδευτής, 2009), Ο απαραίτητος πόλεμος (Στάχυ, 1999), λεύκωμα για τον πόλεμο στη Γιουγκοσλαβία, και η συλλογή κειμένων Ψωμί και τριαντάφυλλα – Θέματα τέχνης και πολιτικής (Ταξιδευτής, 2011). Έχει σχεδιάσει τη διεθνή έκδοση Μπέρτολτ Μπρεχτ – Κριτικές προσεγγίσεις (Πολύτροπον, 2004) και τέσσερις παραστάσεις λόγου και μουσικής. Άρθρα και κείμενα της δημοσιεύονται στον ημερήσιο τύπο και στις εφημερίδες της Αριστεράς, σε επιστημονικά περιοδικά και σε περιοδικά τέχνης.