Του Γιώργου Ατσαλάκη
και της Ιωάννας Ατσαλάκη
Το κυριότερα προβλήματα της οικονομικής κρίσης της Ελλάδος είναι: α) η δυναμική του τεράστιου κρατικού χρέους και β) η έλλειψη ανταγωνιστικότητας.
Ο κρατικός προϋπολογισμός του 2011πρόκειται να παρουσιάσει έλλειμμα 16,87 δις €, το οποίο θα αντιστοιχεί στο 7,5% του ΑΕΠ (Πίνακας 1). Το προβλεπόμενο ΑΕΠ για το 2011 θα είναι 222,06 δις €. Με την παρούσα οικονομική κατάσταση είναι εξαιρετικά δύσκολο το έλλειμμα να συγκρατηθεί στα επίπεδα που έχει προβλεφθεί, κυρίως λόγω της μείωσης της ζήτησης αγαθών και υπηρεσιών και κατ’ επέκταση της μείωσης των πωλήσεων των επιχειρήσεων. Η μείωση των πωλήσεων προκαλεί με τη σειρά της κλείσιμο επιχειρήσεων, αύξηση της ανεργίας και μείωση του ΑΕΠ.
Πίνακας 1: Αποτέλεσμα του κρατικού προϋπολογισμού
(πηγή: Υπουργείο Οικονομικών)
Τα κυριότερα μεγέθη του προϋπολογισμού παρουσιάζονται στον Πίνακα 2. Η εξέλιξη του χρέους από το 2000 και η πρόβλεψη μέχρι το 2014 παρουσιάζεται στο διάγραμμα 1. Το σύνολο του χρέους την 31/12/2010 ανήλθε στο ποσό των 340,68 δις €, το οποίο αντιστοιχεί σχεδόν στο 149% του ΑΕΠ. Το συνολικό δημόσιο χρέος στο τέλος του 2014 θα φθάσει στο ποσό των 389,45 δις €, το οποίο αντιστοιχεί στο 166% του προβλεπόμενου ΑΕΠ. Εδώ θα πρέπει να αναφερθεί ότι στο 2010 παρουσιάζεται αύξηση του χρέους κατά 42,18 δις €. Στην πραγματικότητα όμως το 2010 το χρέος αυξήθηκε κατά το ποσό του ελλείμματος του προϋπολογισμού, δηλαδή 21,54 δις €. Το υπόλοιπο ποσό των 20,64 δις € αφορά χρέη παλιών ετών προερχόμενα κυρίως από τον ευρύτερο δημόσιο τομέα τα οποία καταχωρήθηκαν στο 2010.
Πίνακς 2: Τα κυριότερα μεγέθη του κρατικού προϋπολογισμού (Πηγή: Υπουργείο Οικονομικών)
Το Διάγραμμα 2 παρουσιάζει το ετήσιο έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού σε απόλυτους αριθμούς. Τα ποσά από το 2011–2014 αφορούν προβλέψεις.
Το Διάγραμμα 3 παρουσιάζει το ποσοστό της αύξησης του χρέους κατά την περίοδο από το 2000 μέχρι το 2010 και τις προβλέψεις μέχρι το 2014. Τα επόμενα χρόνια 2011 έως 2014 το δημόσιο θα πρέπει να δανειστεί το ποσό των 118,70 δις € προκειμένου να αποπληρώσει ομόλογα που λήγουν και 48,77 δις € για να καλύψει τα ελλείμματα του προϋπολογισμού των ετών 2011-2014, δηλαδή συνολικά 167,47 δις €, τα οποία αντιστοιχούν στο 75% του ΑΕΠ όπως προκύπτει από το Διάγραμμα 4.
Στο ποσό των 167,47 δις € θα πρέπει να προστεθούν περίπου 10 δις € ετησίως, τα οποία θα πρέπει να διατεθούν για την αποπληρωμή εντόκων γραμματειών του δημοσίου. Αυτό σημαίνει ότι στο ποσό των 167,47 δις € θα πρέπει να προστεθεί το ποσό των 40 δις €, με αποτέλεσμα οι συνολικές δανειακές ανάγκες του δημοσίου μέχρι το τέλος του 2014 να ανέρχονται περίπου στο ποσό των 207 δις €.
Το τεράστιο αυτό ποσό σχεδόν πλησιάζει το ετήσιο ΑΕΠ (93% του ΑΕΠ του έτους 2010). Όπως είναι εύκολα κατανοητό, με ετήσια κρατικά έσοδα κατά μέσο όρο περίπου 55 δις € είναι αδύνατο το κράτος να μπορέσει να εξοικονομήσει 207 δις € τα επόμενα 4 χρόνια. Είναι αδύνατο μέσα στα επόμενα 4 χρόνια, να μπορέσει το κράτος να δημιουργήσει πλεόνασμα στον προϋπολογισμό και επί πλέον να εξοικονομήσει 207 δις € για να αποπληρώσει το χρέος, οπότε εκ των πραγμάτων θα δρομολογηθεί επιμήκυνση αποπληρωμής του δημοσίου χρέους.
Το συνολικό χρέος των σχεδόν 390 δις στο τέλος του 2014, με ένα μέσο επιτόκιο 5% θα επιβαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό σχεδόν με 20 δις € τόκους κάθε έτος. Δηλαδή πάνω από το 1/3 των κρατικών εσόδων θα πρέπει να διατίθενται στην αποπληρωμή τόκων. Έχοντας υπόψη ότι κατά μέσο όρο τα ετήσια έσοδα του προϋπολογισμού θα είναι περίπου 55 δις € το κράτος έχει να αντιμετωπίσει ένα χρέος 7 φορές μεγαλύτερο από τα ετήσια έσοδα του!!
Η οικονομική κατάσταση επιδεινώνεται περαιτέρω από την ανισορροπία μεταξύ εισαγωγών και εξαγωγών λόγω της έλλειψης ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας, όπως προκύπτει στο Διάγραμμα 5. Μια θετική νότα είναι η μικρή αύξηση των εξαγωγών το 2010 σε σχέση με το 2009. Παρόλα αυτά όμως, εξακολουθούν οι εισαγωγές να είναι σχεδόν διπλάσιες από τις εξαγωγές.
Δυστυχώς όλοι οι αριθμοί δείχνουν την υπερβολικά δύσκολη κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η χώρα. Για να μπορέσει η Ελλάδα να ξεπεράσει την οικονομική κρίση θα πρέπει η κατάσταση του χρέους να γίνει διαχειρίσιμη. Για να επιτευχθεί αυτό θα πρέπει να ληφθούν τα παρακάτω μέτρα για την αντιμετώπιση του χρέους και για την αύξηση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας:
α) Το κράτος θα πρέπει το συντομότερο δυνατό να επιτύχει πλεονασματικούς προϋπολογισμούς ώστε να σταματήσει να παίρνει δάνεια για να καλύπτει τα ετήσια ελλείμματα. Δηλαδή με άλλα λόγια δεν θα πρέπει να ξοδεύει περισσότερα από τα έσοδα που λαμβάνει. Επίσης θα πρέπει να κατοχυρωθεί συνταγματικά ο πλεονασματικός κρατικός προϋπολογισμός ώστε να μην μπορεί ποτέ στο μέλλον κάποια ανεύθυνη κυβέρνηση να δημιουργήσει και πάλι κρατικά ελλείμματα.
β) Τα επιτόκια των παρόντων δανείων θα πρέπει να μειωθούν με αναχρηματοδότηση όσο το δυνατό περισσότερο ώστε να φθάσουν στο 1-2%.
γ) Το χρέος που κατέχουν οι επενδυτές και η ΕΚΤ να διαγράφει τουλάχιστον κατά 30-40%.
δ) Για το υπόλοιπο χρέος, η περίοδος αποπληρωμής θα πρέπει να επιμηκυνθεί στα 30-35 χρόνια.
ε) Να εκσυγχρονιστεί η διοικητική δομή του δημόσιου τομέα με την εισαγωγή της «έξυπνης» πληροφορικής. Η μέχρι σήμερα, μηχανογράφηση του δημοσίου αναπαράγει ακριβές αντίγραφα του χαρτοβασιλείου της γραφειοκρατίας. Ο εκσυγχρονισμός αυτός θα σταματήσει την σπατάλη την αυθαιρεσία, την διαφθορά και θα υπηρετεί τον πολίτη και όχι συγκεκριμένες προνομιούχες επαγγελματικές ομάδες.
στ) Να δοθούν κίνητρα για ίδρυση νέων επιχειρήσεων (π.χ. 50% μειωμένες εισφορές στον ΟΑΕΕ και ΙΚΑ, απαλλαγή από το φόρο εισοδήματος των κερδών τουλάχιστον για μια δεκαετία κλπ.)
ζ) Να μειωθούν οι επενδύσεις για αμυντικούς εξοπλισμούς και να επανεξεταστούν οι τεράστιες αντιπαραγωγικές δαπάνες του υπουργείου Αμύνης. Τα χρήματα που θα εξοικονομηθούν θα διατεθούν αποκλειστικά στην βελτίωση των κρατικών υποδομών στις νέες τεχνολογίες πληροφορικής, και στη βελτίωση του εκπαιδευτικού συστήματος.
Σε συνέργεια με άλλες αναπτυξιακές πρωτοβουλίες οι οποίες θα δημιουργούν εισροές χρημάτων μέσω των εξαγωγών και της αύξησης του τουρισμού, ίσως να μπορέσει ο Ελληνικός λαός να οδηγηθεί σε ικανοποιητικά και πάλι επίπεδα διαβίωσης μετά από 20 έτη.
Πίνακες και διαγράμματα στο αρχείο pdf του 13ου τεύχους Ην-Ων
Επιστροφή στο 13ο Τεύχος Ην-Ων