«Η διεκδίκηση των Κατοχικών δανείων πρέπει ν’ αποτελέσει το κύριο μέλημα «το υπ’ αριθμό 1» ολόκληρου του ελληνικού λαού.
Εμείς «η Επιτροπή Διεκδίκησης» κάνουμε μια προσπάθεια να ενημερώσουμε τον κόσμο, αλλά αυτό έχει περιορισμένη αξία αν δεν εκφρασθεί σε Πολιτική βούληση. Αν επομένως, οι σημερινοί πολιτικοί αδυνατούν να την αναλάβουν και να τη φέρουν εις πέρας, δεν είναι απαραίτητο να επιμένουμε σε κάτι που δεν μπορούν. Ας αναλάβουμε εμείς (ο ελληνικός λαός) να βγάλουμε τα κάστανα απ’ τη φωτιά. Ο «Πατριωτισμός των Ελλήνων», στον οποίο αναφέρεται και επικαλείται το άρθρο 120 του Συντάγματος, επιτάσσει την ανάληψη ευθύνης από τους Πολίτες όταν διακυβεύονται ύψιστα δημοκρατικά και εθνικά συμφέροντα» τόνισε σε συνέντευξη που έδωσε στο «Ην-Ων» ο Οικονομολόγος, ιστορικός αναλυτής Μέλος της Επιτροπής Διεκδίκησης των Κατοχικών δανείων και των κλαπέντων αρχαιολογικών και πολιτιστικών θησαυρών Τζανέτος Γκούσκος.
Ερ. Ποιο είναι το χρηματικό ποσόν των γερμανικών οφειλών που χρωστάει η Γερμανία στην Ελλάδα;
Απ. Οι εκκρεμότητες της Γερμανίας προς την Ελλάδα – οι προερχόμενες εκ του ΙΙ Παγκοσμίου πολέμου – έχουν να κάνουν με τρείς βασικές πτυχές απαιτήσεων:
(α) Πολεμικές επανορθώσεις και αποζημιώσεις
(β) Επιστροφή των κλαπέντων αρχαιολογικών και πολιτιστικών θησαυρών
(γ) Κατοχικά δάνεια
Στην πρώτη περίπτωση, δηλαδή των πολεμικών επανορθώσεων και αποζημιώσεων, στο Διεθνές Συνέδριο των επανορθώσεων που έγινε στο Παρίσι (27.9.46), η Ελληνική αντιπροσωπεία κατέθεσε στη Διασυμμαχική Επιτροπή υπόμνημα για πολεμικές επανορθώσεις ύψους 15,88 δις δολάρια του ’38, με την απαίτηση να επιμερίζεται (α) στη Γερμανία, 8,7 δις δολάρια, (β) στην Ιταλία 6,2 δις δολάρια και (γ) στη Βουλγαρία 985,5 εκ. δολάρια. Τελικά η Γερμανία κατέβαλε στην Ελλάδα για πολεμικές επανορθώσεις 69,5 εκατ. δολάρια.
Στη δεύτερη περίπτωση, δηλαδή των κλαπέντων αρχαιολογικών και πολιτιστικών θησαυρών, οι ιστορικές αναφορές κάνουν λόγο για 8.500 αντικείμενα που εκλάπησαν από τους κατακτητές στη περίοδο της Κατοχής και αφορούν έργα τέχνης (αγάλματα, κτερίσματα, επιγραφές κλπ) της κυκλαδικής και μινωικής περιόδου και μεταγενέστερα, του 5ου αιώνα, καθώς και της ελληνιστικής – αλεξανδρινής περιόδου. Της λεηλασίας των πολιτιστικών θησαυρών που συντελέσθηκε στην Ελλάδα επί Κατοχής από τους Γερμανούς κατακτητές περιλαμβάνονται ακόμα σπάνια βιβλία και πίνακες ζωγραφικής της βυζαντινής περιόδου. Πολλές από τις ελληνικές αρχαιότητες που εκλάπησαν κοσμούν σήμερα τα μουσεία της Γερμανίας ή γίνονται αντικείμενο διεθνών δημοπρασιών. Η αξία τους εκτιμάται ότι ξεπερνά το 1 τρις ευρώ.
Στη τρίτη περίπτωση, δηλαδή αυτή των Κατοχικών δανείων που υποχρεώθηκε να καταβάλει η Ελλάδα στη Γερμανία τη περίοδο 1941-1944 και επειδή πάνω στο θέμα αυτό έχω κάνει ιδιαίτερη έρευνα (αναμένεται να δημοσιευθεί σε βιβλίο με τίτλο «Το χρέος και το Χρέος μας»), θα αναφερθώ αρχικά στο καθεστώς που επικρατούσε και στις συμφωνίες μεταξύ των εμπλεκόμενων χωρών (Γερμανία, Ιταλία, Ελλάδα) όσον αφορά τη χορήγηση και επιστροφή των δανείων αυτών.
«Οι Συμφωνίες…»
«ΠΡΑΚΤΙΚΟΝ της Συσκέψεως ήτις εγένετο την νύκτα της 1 προς την 2 Δεκεμβρίου 1942 εν Αθήναις μεταξύ του Έλληνος Πρωθυπουργού και Υπουργού των Οικονομικών αφ’ ενός και των Πληρεξουσίων και ειδικών εντεταλμένων του Άξονος αφ’ εταίρου.
α/ το ποσόν όπερ, συμφώνως προς το άρθρο 1 της παραγράφου (1α) του Πρωτοκόλλου της 14ης Μαρτίου 1942(της Ρώμης), η Ελληνική Κυβέρνησις δέον να θέτει μηνιαίως εις διάθεσιν των Δυνάμεων Κατοχής, […] ποσόν το οποίον την ημερομηνίαν εκείνην είχεν ορισθεί εις 1.500 εκατ. δραχμών, προσαρμόζεται νυν – από της 1ης παρελθόντος Νοεμβρίου. […] Εννοείται όμως ότι οσάκις το εν λόγω ποσόν, υπολογιζόμενον ως άνω υπερβαίνει τα 8.000 εκατ. δραχμών παραμένει ως ώρισται δια την καταβολήν κατά τον περί ου πρόκειται μήνα.
β/ Τα εις δραχμάς αναγκαιούντα ποσά δια την αντιμετώπισιν των εξόδων κατοχής, τα υπερβαίνοντα την προειρημένην άνωθι καταβολήν θα εξευρίσκονται κατά κανόνα δια του συστήματος της επί πλέον διαφοράς τιμών επί των εισαγομένων εμπορευμάτων, αντιστοίχως υπό της DEGRIGES και SACIG ενεργούσης εκάστης επί των εκ της χώρας της προερχομένων εμπορευμάτων.
Τα ποσά ταύτα θα άγωνται εις χρέωσιν, υπό της Τραπέζης Ελλάδος, των Κυβερνήσεων Ιταλίας και Γερμανίας, εις εκάστην δια το παραληφθέν υπό του αντιστοίχου Σώματος Κατοχής μέρος, εις «ιδιαίτερον λογαριασμόν» εις δραχμάς ατόκως, όστις θ’ ανοιχθή. Οι λογαριασμοί ούτοι θα πληρώνονται από του Απριλίου 1943[…]
γ/ Εις τα πληρωθησόμενα ποσά κατά τα άρθρα α’ και β’ δεν συμπεριλαμβάνονται αι πληρωμαί αίτινες θα γίνονται απ΄ευθείας υπό των Ελληνικών Κρατικών Υπηρεσιών δια τους εν τω συνημμένω καταλόγω(*) οριζόμενους σκοπούς. […] Τα ποσά των εξόδων τούτων […] θα άγωνται υπό της Τραπέζης της Ελλάδος εις χρέωσιν των Κυβερνήσεων Ιταλίας και Γερμανίας εις τον αντίστοιχον «ιδιαίτερον λογαριασμόν» […]
Κατάλογος
1/ Δαπάναι δια την μίσθωσιν των αναγκαιούντων ακινήτων δια την στέγασιν των στρατευμάτων κατοχής […]
2/ Δαπάναι δια τας εργασίας τας απαραιτήτους δια την διαρρύθμισιν και τας επισκευάς των οικημάτων των προοριζομένων προς στέγασιν των στρατευμάτων κατοχής […]
3/ Δαπάναι δια την προμήθειαν των εργαλείων και επίπλων απολύτως απαραιτήτων δια τας στεγάσεις των στρατευμάτων […]
4/ Δαπάναι δια τας δια σιδηροδρόμου μεταφοράς.
5/ Ημερομίσθια του υπαλληλικού προσωπικού του απασχολουμένου με την καθαριότητα των οικημάτων εν γένει των κατειλημμένων υπό των Αρχών Κατοχής.»
«Οι εντολές…»
Η διευκρινιστική εντολή του Χέρμαν Νοϊμπάχερ, ειδικού εντεταλμένου του Γ’ Ράιχ στην Ελλάδα για δημοσιονομικά θέματα, περιγράφει σαφέστατα την άμεση διασύνδεση του κλήριγκ με τα Κατοχικά δάνεια και είναι αποκαλυπτική των γερμανικών επιδιώξεων «[…] Το εισπραττόμενο υπερτίμημα επί των εκ Γερμανίας εισαγομένων εμπορευμάτων, συμφώνως προς τας υπό της τριμελούς Γερμανο – Ιταλο – Ελληνικής επιτροπής κατευθύνσεις, θα διατίθεται δια τους ακόλουθους σκοπούς: α/ προς κάλυψιν μέρους των εις τον γερμανικόν στρατόν αναγκαιούντων εξόδων κατοχής, β/ προς μείωσιν των τιμών των εις Γερμανίαν εξαγωγών.» Έτσι θεσμοθετήθηκε επισήμως, α/ η λεηλασία, δηλ. η μεταφορά πόρων απ’ την Ελλάδα στη Γερμανία!, β/ η υπερτιμολόγηση εισαγόμενων γερμανικών προϊόντων, …νομίμως!, γ/ η επιδότηση απ’ την Ελλάδα του γερμανού καταναλωτή!
«Τα Μεγέθη…»
Στα πλαίσια των παραπάνω συμφωνιών η Γερμανία απέσπασε απ’ την Ελλάδα κατά τη περίοδο κατοχής 1941 – 1944, τα ακόλουθα κεφάλαια:
(α) Άμεσες καταβολές (σε μετρητά) ύψους 2,35 τετράκις εκατ. δραχμές που ισοδυναμούν με 15.044.057 χρυσές λίρες.
(β) Έμμεσες καταβολές σε προϊόντα μέσω του συμψηφιστικού λογαριασμού κλήριγκ (DEGRIGES), ύψους 926.328.391 Reichmark (ράϊχμαρκ), που ισοδυναμούν με 74.945.838 χρυσές λίρες.
(γ) Εξαγορά κατοχικών μάρκων Reich Kredit Kassen (RKK) που ισοδυναμούν με 782.428 χρυσές λίρες.
(δ) Λοιπές πληρωμές – καταβολές, όπως εντάλματα πληρωμών για λογαριασμό των Γερμανικών κατοχικών δυνάμεων σε τρίτους (εμπόρους, προμηθευτές, κατασκευαστές οχυρωματικών κλπ. έργων, πληρωμές καταλυμάτων κλπ), αξία κατασχεθέντος χρυσού και ασημιού της ΤτΕ καθώς και του συνόλου των ασημένιων και ορειχάλκινων νομισμάτων που κυκλοφορούσαν έως τότε. Τα παραπάνω (δ) ισοδυναμούν με 2.933.821 χρυσές λίρες.
Το σύνολο των παραπάνω (α έως δ) ανέρχεται στο ποσό των 93.706.144 χρυσών λιρών (1944).
Δυστυχώς, έναντι των παραπάνω, η Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ), χωρίς να καταγράψει τις αξίες του κλήριγκ, αλλά και πολλές άλλες ακόμα απ’ αυτές που αναφέροντα παραπάνω (α έως δ), εκτίμησε ότι τα καταβληθέντα κεφάλαια στη Γερμανία, σε σχέση με τα Κατοχικά δάνεια, ανήλθαν στα 1,53 τετράκις εκατ. δρχ., που ισοδυναμούσαν με 3.670.610 χρυσές λίρες (1944). Η απαίτηση αυτή, μεταφραζόμενη σε $215.662.040, υποβλήθηκε επισήμως από Ελληνικής πλευράς (επιτροπή Α. Σμπαρούνη) στη διασυμμαχική επιτροπή αποζημιώσεων – επανορθώσεων κατά τη συνδιάσκεψη των Παρισίων (1946) χωρίς να γίνει αποδεκτή.
Σύμφωνα με τη δική μας έρευνα – μελέτη, καθώς και το παραπάνω υπόδειγμα και την ίδια ισοτιμία μετατρεψιμότητας της ΤτΕ, για αντίστοιχο ποσό 93.706.144 χρυσών λιρών, αναλογούν 5.505.584.724 δολάρια ΗΠΑ (1944). Αυτή είναι η βάση εκκίνησης προκειμένου να προσδιορισθεί το σημερινό ύψος των Κατοχικών δανείων.
Προκειμένου να υπολογισθεί το σημερινό ύψος των κατοχικών δανείων (κεφαλαιοποίηση), επί χορηγηθέντων κεφαλαίων ύψους 5.505.584.724 δολαρίων ΗΠΑ (1944), εφαρμόσαμε τρείς (3) μεθοδολογίες:
1η Μέθοδος «απλός ανατοκισμός»
Στη περίπτωση αυτή χρησιμοποιείται η συνήθης μέθοδος ανατοκισμού, για χρονική περίοδο 70 ετών (1943-2013) και επιτόκιο 6%. Σύμφωνα με τη μέθοδο αυτή καταλήγουμε στα 240,5 δις ευρώ.
2η Μέθοδος «θετική και αποθετική ζημία στην Ελληνική οικονομία»
Ως παράδειγμα παίρνουμε τη περίπτωση όπου, λόγω μιας εσκεμμένης καταστροφικής ενέργειας ζητείται αποζημίωση τόσο στις εγκαταστάσεις υποδομής, (παραγωγικές κλπ) μιάς επιχείρησης ή εργοστασίου (θετική ζημία) όσο και στα διαφυγόντα μελλοντικά έσοδα και κέρδη (αποθετική ζημία). Στη προκειμένη περίπτωση, η θετική ζημία αναφέρεται στα χορηγηθέντα κεφάλαια (δάνεια) προς τις δυνάμεις κατοχής και η αποθετική ζημία έχει να κάνει με το πληθωρισμό που προκλήθηκε στην οικονομία ένεκα των δανείων αυτών, την οποία ο Αγγ. Αγγελόπουλος υπολογίζει στα 27.452.262 χρυσές λίρες.
Συμπληρωματικά στο ποσό των Κατοχικών Δανείων, αν προσθέσουμε και το ποσό της ζημίας ένεκα του πληθωρισμού, καταλήγουμε στις 121.158.406 χρυσές λίρες, που ισοδυναμεί με $7.118.507.320 (σύμφωνα με τη ίδια μέθοδο τιμαριθμοποίησης και αποπληθωρισμού της ΤτΕ που αναφερθήκαμε παραπάνω).
Επομένως με τη μέθοδο αυτή καταλήγουμε στα 311 δις ευρώ.
3η Μέθοδος «συμβολή στο ΑΕΠ της Γερμανίας»
Η Μέθοδος στηρίζεται στη συνεισφορά των Κατοχικών δανείων στο ΑΕΠ της Γερμανίας. Η πρόταση διατυπώθηκε από το Γερμανό ιστορικό και οικονομολόγο Albrecht Ritschl, ο οποίος εκτός των άλλων, προτείνει και το τρόπο υπολογισμού καθώς και του διακανονισμού αυτών «…να υπολογισθεί σε τι ποσοστό του ΑΕΠ του Γερμανικού Ράϊχ ανερχόταν τα δάνεια το 1944. Μετά να υπολογισθεί το ίδιο ποσοστό στο σημερινό εθνικό προϊόν της ενωμένης Γερμανίας και αυτό να αποτελέσει τη σημερινή αξία του κατοχικού δανείου και στη βάση αυτή να γίνει το κούρεμα του ελληνικού χρέους.»
Σύμφωνα με τη πρόταση του Albrecht Ritschl και συσχετίζοντας τ’ αντίστοιχα μεγέθη της Γερμανικής οικονομίας, καθώς και το μοντέλο υπολογισμών που εφάρμοσε πρόσφατα έλληνας ερευνητής καταλήγουμε ότι η συμβολή των Κατοχικών δανείων στο ΑΕΠ της Γερμανίας αναλογεί σε 292 δις ευρώ.
…301,5 δις ευρώ οφείλει η Γερμανία στην Ελλάδα
Η πρώτη μεθοδολογία αποτίμησης (απλός ανατοκισμός) είναι ενδεικτική του μεγέθους στη περίπτωση που η Ελλάδα θα χορηγούσε τα δάνεια στα πλαίσια των ελεύθερων συναλλαγών. Κάτι τέτοιο δεν συνέβη τότε. Τα ποσά που καταβλήθηκαν στις κατοχικές δυνάμεις (σε μετρητά και αξίες) δεν περίσσευαν, αντιθέτως, στέρησαν από τον ελληνικό λαό τις βασικές του ανάγκες επιβίωσης, με αποτέλεσμα τη λιμοκτονία και το θάνατο πάνω από 300.000 ανθρώπων. Παράλληλα τα Κατοχικά δάνεια, λόγω του αναγκαστικού τους χαρακτήρα, του πληθωρισμού και της οικονομικής κατάρρευσης που προκάλεσαν, στέρησαν τις προοπτικές ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας μεταπολεμικά.
Η 2η και 3η μεθοδολογία αποτίμησης προσεγγίζει το σημερινό τους ύψος με παραδοχές που στηρίζονται στις διακριτές ζημιές και οφέλη τόσο της οικονομίας που τα χορήγησε όσο και της οικονομίας που επωφελήθηκε απ’ αυτά (Ελλάδος και Γερμανίας αντίστοιχα).
Επομένως, το εύρος της απαίτησης της Ελλάδας από τη Γερμανία, σύμφωνα με τη 2η και 3η μεθοδολογία αποτίμησης, κινείται μεταξύ 292 – 311 δις ευρώ, δηλ. κατά μ.ο. στα 301,5 δις ευρώ.
Το δημόσιο χρέος της Ελλάδας ανέρχεται στα 321,9 δις ευρώ. Τα Κατοχικά δάνεια αναλογούν στο 93,6% του δημόσιου χρέους.
Ερ. Με ποιο τρόπο μπορούν να οργανωθούν οι Έλληνες για να πετύχουν το στόχο τους;
Απ. Η Ελλάδα πρέπει ν’ απαιτήσει από τη Γερμανία άμεσα την καταβολή των Κατοχικών δανείων καθώς και την επιστροφή των κλαπέντων πολιτιστικών θησαυρών.
Οι επανορθώσεις – αποζημιώσεις εμπίπτουν σε ειδικές συμφωνίες και η διεκδίκησή τους απαιτεί χρονοβόρα νομική διαδικασία. Για τα Κατοχικά δάνεια δεν υφίσταται τέτοιο θέμα. Είναι λεφτά που δανείστηκε η Γερμανία από την Ελλάδα και πρέπει να καταβληθούν χωρίς καμία χρονοτριβή ή άλλη δικαιολογία. Το θέμα των Κατοχικών δανείων δεν είναι νομικό, είναι καθαρά Πολιτικό και πρέπει να εκδηλωθεί ανεξάρτητα όλων των άλλων.
Δυστυχώς το υφιστάμενο πολιτικό σύστημα της κλεπτοκρατίας και της χρόνιας διαφθοράς και εξάρτησης δεν έχει το ηθικό σθένος να σηκώσει αυτό το «βαρύ» χαρτί των Κατοχικών δανείων και ν’ απαιτήσει από τη Γερμανία να «πληρώσει». Αυτό μπορεί να το κάνει μόνο μια γνήσια Πατριωτική Κυβέρνηση από ανθρώπους που δεν εκβιάζονται απ’ τη Γερμανία.
Ως μέλος της «Επιτροπής Διεκδίκησης των Κατοχικών δανείων και των κλαπέντων αρχαιολογικών & πολιτιστικών θησαυρών» θα πρότεινα στους συμπατριώτες μας να αφήσουμε κατά μέρος (έστω για λίγο καιρό) ότι μας διχάζει. Να ξεπεράσουμε τις όποιες πολιτικές αντιπαραθέσεις και να ασχοληθούμε «στα σοβαρά» με τα σοβαρά θέματα του τόπου μας. Η διεκδίκηση των Κατοχικών δανείων πρέπει ν’ αποτελέσει το κύριο μέλημα «το υπ’ αριθμό 1» ολόκληρου του ελληνικού λαού.
Εμείς «η Επιτροπή Διεκδίκησης» κάνουμε μια προσπάθεια να ενημερώσουμε τον κόσμο, αλλά αυτό έχει περιορισμένη αξία αν δεν εκφρασθεί σε Πολιτική βούληση. Αν επομένως, οι σημερινοί πολιτικοί αδυνατούν να την αναλάβουν και να τη φέρουν εις πέρας, δεν είναι απαραίτητο να επιμένουμε σε κάτι που δεν μπορούν. Ας αναλάβουμε εμείς (ο ελληνικός λαός) να βγάλουμε τα κάστανα απ’ τη φωτιά. Ο «Πατριωτισμός των Ελλήνων», στον οποίο αναφέρεται και επικαλείται το άρθρο 120 του Συντάγματος, επιτάσσει την ανάληψη ευθύνης από τους Πολίτες όταν διακυβεύονται ύψιστα δημοκρατικά και εθνικά συμφέροντα.
Ερ. Τι πάει να κάνει τώρα η συγκυβέρνηση με τις γερμανικές οφειλές;
Απ. Ιστορικά, αν αναλύσουμε το θέμα της διεκδίκησης των Κατοχικών δανείων κλπ οφειλών της Γερμανίας, από το 1946 που τέθηκαν για πρώτη φορά οι απαιτήσεις της Ελλάδος (στο Παρίσι) και μεταγενέστερα στο Λονδίνο (1953) και μετά σε Βόνη (1960) και Βερολίνο (1995), αλλά και ενδιάμεσα, από κατ’ ιδίαν συζητήσεις μεταξύ ελλήνων και γερμανών πολιτικών, θα διαπιστώσουμε ότι όλα αυτά τα χρόνια γίνεται μια προσπάθεια …μη διεκδίκησης!
Όσο για τη συγκυβέρνηση, λέει, εδώ και 2-3 χρόνια, ότι προσπαθεί να τεκμηριώσει το ύψος και τη νομική υπόσταση των Κατοχικών δανείων κλπ οφειλών. Ξεκίνησαν με μια διακομματική επιτροπή στη Βουλή, κάποιες άλλες επιτροπές ψάχνανε ιστορικά αρχεία στη Τράπεζα της Ελλάδος, στο Λογιστήριο του Κράτους κλπ., που αρχικά λέγανε ότι δεν υπάρχουν αλλά μετά βρεθήκανε πάνω από 80.000 σελίδες με έγγραφα και ντοκουμέντα. Συστήσανε ακόμα και μια επιτροπή στο Νομικό Συμβούλιο του Κράτους (ΝΣΚ) προκειμένου να γνωμοδοτήσει όσον αφορά τη νομική τεκμηρίωση. Όλα αυτά κάτω από ένα πέπλο μυστηρίου και απορρήτου. Και ώ του θαύματος, ενώ το ΝΣΚ απεφάνθη και έστειλε το πόρισμα του στον υπουργό εξωτερικών (Ε. Βενιζέλο) αυτός τους επέστρεψε τη γνωμοδότηση με το αιτιολογικό ότι δεν είχε την έγκριση της ολομέλειας του ΝΣΚ!, παράλληλα διατύπωσε (ο ίδιος) και την άποψη ότι «…το πόρισμα δεν ωφελεί τα ελληνικά συμφέροντα».
Ερ. Ποια νέα στοιχεία θα βοηθήσουν στην καταβολή των γερμανικών οφειλών;
Απ. Υπάρχει ένα πολύ σημαντικό στοιχείο: Είναι η δημοσίευση της απόρρητης έκθεσης προς το Γερμανικό Κοινοβούλιο σχετικά με τις οφειλές της Γερμανίας προς την Ελλάδα. Η έκθεση συντάχθηκε (2014) από τον Ματίας Ρόις κατ’ εντολή του Γερμανικού Κοινοβουλίου και σ’ αυτήν ο Ματίας Ρόις αποφαίνεται συνοπτικά ότι οι απαιτήσεις της Ελλάδας ισχύουν «…η Ελλάδα δεν έχει ποτέ εκφράσει, δεσμευτική κατά το διεθνές δίκαιο, μονομερή δήλωση, η οποία να περιέχει οριστική και συνολική παραίτησή της από τις επανορθώσεις». Σε σχέση με τα Κατοχικά δάνεια ο Ματίας Ρόις κάνει την εξής αναφορά «Αναγκαστικό δάνειο …Σ’ ένα σύντομο ενημερωτικό σημείωμα, τον Απρίλιο του 2012, οι οικονομικές υπηρεσίες του Γερμανικού Κοινοβουλίου υπολόγισαν το ελληνικό αναγκαστικό δάνειο του 1942».
Επομένως, για να υπολογίζουν οι Γερμανοί το ύψος των Κατοχικών δανείων σημαίνει ότι ξέρουν πως θα τα πληρώσουν – αρκεί να τ’ απαιτήσουμε !!! Και οι Γερμανοί ξέρουν και περιμένουν ότι, όταν ο ελληνικός λαός αποφασίσει να σηκώσει κεφάλι, θα κάνει θαύματα.
Συνταγματική ευθύνη η διεκδίκηση γερμανικών οφειλών
