Νέο έργο που θα ενισχύσει και θα αναβαθμίσει σημαντικά την δημόσια υγεία και περίθαλψη, στην Χώρα Σφακίων είναι το νέο Πολυδύναμο Περιφερειακό Ιατρείο Σφακίων, που η κατασκευή του αναμένεται να ολοκληρωθεί στους πρώτους μήνες του 2014, με προϋπολογισμό 855.000 ευρώ.
Το έργο χρηματοδοτείται από το ΕΣΠΑ και συγκεκριμένα από τα ΟΣΑΠΥ (Ολοκληρωμένα Σχέδια Ανάπτυξης Περιοχών Υπαίθρου).
Το κτήριο θα είναι έκτασης 300 τετραγωνικών μέτρων, σε δημοτική έκταση 4 στρεμμάτων. Αμέσως μετά την κατασκευή του, θα γίνουν ενέργειες ώστε να προσληφθεί το γρηγορότερο δυνατό το αναγκαίο προσωπικό.
Πρέπει να σημειωθεί ότι προσωρινά λειτουργεί στη θέση του παλαιού αγροτικού ιατρείου της Χώρας Σφακίων, το Πολυδύναμο Περιφερειακό Ιατρείο Χώρας Σφακίων, το οποίο έδωσε λύση στο πρόβλημα της πρωτοβάθμιας περίθαλψης στο Δήμο.
Με τη βοήθεια του δημοτικού γιατρού Μπουγά Αλέξανδρου, της δημοτικής νοσηλεύτριας και του γιατρού-Δημάρχου Παύλου Πολάκη, το ιατρείο λειτούργησε με πρότυπο τρόπο με πάνω από 2.500 επισκέψεις ασθενών.
Παράλληλα καλύφθηκε η λειτουργία του φουσκωτού νοσοκομειακού σκάφους το οποίο προχώρησε σε πάνω από 20 μεταφορές και διασώσεις το 2013.
Επίσης ο Δήμος προχώρησε στη δημιουργία του Δημοτικού Φροντιστηρίου για τους μαθητές του Λυκείου που κατοικούν στα Σφακιά.
Σκοπός του φροντιστηρίου είναι η παροχή δωρεάν μαθημάτων Ενισχυτικής Διδασκαλίας στα παιδιά της περιοχής, για την προετοιμασία τους στις εισαγωγικές εξετάσεις στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση.
Πρέπει να σημειωθεί ότι ο ευεργέτης του Δήμου Σφακίων Γιώργος Ξενουδάκης στην διαθήκη του έγραψε ότι το κληροδότημα του να διατεθεί για σχολεία και την συντήρηση τους.
Κατασκευάστηκαν 13 δημοτικά σχολεία και ένα γυμνάσιο με την ονομασία «Ξενουδάκεια». Επίσης από την Επιτροπή Διαχείρισης του Κληροδοτήματος επιχορηγούνται κάθε χρόνο με βοηθήματα φοιτητές, σπουδαστές και επιτυχόντες στα ανώτατα και ανώτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα και οι άριστοι μαθητές.
Επίσης δημιουργήθηκε μέσω της Κοινωφελούς Επιχείρησης πίστα απογείωσης για αλεξίπτωτο πλαγιάς (παραπέντε) στο δρόμο του Καλλικράτη και γήπεδο αεραθλητικών δραστηριοτήτων στον κάμπο του Φραγκοκαστέλλου, όπου ήδη επισκέπτονται οι λάτρεις αυτών των αθλημάτων και τα οποία χρειάζεται να διαφημιστούν, καθώς τέτοιες υποδομές αποτελούν πόλο έλξης ποιοτικού τουρισμού.
Παράλληλα το Ευρωπαϊκό Μονοπάτι Ε4 μεγάλων διαδρομών ξεκινά από τα Πυρηναία και περνάει από τα Σφακιά. Συγκεκριμένα αρχίζει από τα Πυρηναία διασχίζει ολόκληρη την οροσειρά των Αλπεων και μέσω της Γιουγκοσλαβίας φτάνει στη Φλώρινα, από όπου ξεκινά και το ελληνικό τμήμα του. Διασχίζει ολόκληρη την Ελλάδα έως το Γύθειο και από εκεί συνεχίζει νοητά στο Καστέλλι Κισσάμου. Από το σημείο αυτό αρχίζει το κρητικό τμήμα του Ε4, που φτάνει μέχρι τη Ζάκρο, όπου και τελειώνει.
Στη Σούγια, το μονοπάτι διακλαδίζεται σε βόρειο και νότιο τμήμα. Το βόρειο τμήμα είναι καθαρά αλπικό και οι περιπατητές πρέπει να έχουν την απαραίτητη εμπειρία. Το Ε4 δίνει τη δυνατότητα στους περιπατητές να γνωρίσουν την άγνωστη κρητική φύση, αφού περνά από παλιά μονοπάτια, οικισμούς, μοναστήρια και από τα ψηλά βουνά της Κρήτης.
Σύμφωνα με τους εκπροσώπους του Δήμου Σφακιά θα πει χώρα των φαραγγιών. Ωστόσο, κάποιοι υποστηρίζουν ότι το όνομα βγήκε απ’ τις πικροδάφνες, που τοπικά ονομάζονται σφάκες, ενώ υπάρχει και η εκδοχή ότι αρχικά τ’ όνομα ήταν Σφηκιά έως ότου γίνει Σφακιά.
Η Χώρα Σφακίων έχει 11 Φαράγγια και είναι: Φαράγγι Σαμαριάς, Ίμπρου, Αράδενας, Ελυγιά, Σφακιανό Φαράγγι ή Βαρθολομά, Τρυπητής, Κλάδου, Ίλιγγα ή Κάβης, Κάπνης, Ασφένδου, Καλλικράτη.
Τα Σφακιά είναι ιστορική περιοχή της νότιας Κρήτης που βρίσκεται σήμερα εντός του νομού Χανίων.
Η περιοχή των Σφακίων αναφέρεται για πρώτη φορά στην παγκόσμια ιστορία κατά την μεσαιωνική περίοδο στην διάρκεια των Αραβικών επιδρομών στην Κρήτη. Μετά την κατάκτηση της Κρήτης από τους Σαρακηνούς Άραβες, το 824 μ.Χ., οι Σφακιανοί αρνήθηκαν να δηλώσουν υποταγή και οργανώθηκαν σε δική τους αυτόνομη κοινότητα με δική τους εξουσία που την ονόμαζαν γερουσία.
Κατά την εκστρατεία του Νικηφόρου Φωκά για την ανακατάληψη της Κρήτης οι Σφακιανοί του προσέφεραν σημαντικές υπηρεσίες και τον ενίσχυσαν στην πολιορκία του Χάνδακα (Ηράκλειο), ο οποίος έπεσε στις 7 Μαρτίου 961 μ.Χ. Μετά την επικράτηση των Βυζαντινών ο αυτοκράτορας Νικηφόρος Φωκάς επέτρεψε στους Σφακιανούς να διατηρήσουν την τοπική τους διακυβέρνηση και τους παραχώρησε προνόμια.
Κατά τη διάρκεια της δεύτερης Βυζαντινής περιόδου κυριαρχίας στην Κρήτη (961-1204 μ.Χ.) το νησί διένυσε μία ειρηνική περίοδο. Ο τοπικός πληθυσμός αυξήθηκε με την παρέμβαση του Αυτοκράτορα Αλέξιου Κομνηνού ο οποίος εγκατέστησε εποίκους στην Κρήτη από άλλες περιοχές της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Ο Εγγονός του Αλέξιος Β΄ διαίρεσε το νησί σε 12 επαρχίες και τοποθέτησε Βυζαντινούς Ευγενείς ως διοικητές τους. Ορισμένες από τις αρχοντικές οικογένειες που εγκαταστάθηκαν στην Κρήτη ήταν οι οικογένειες Καλλέργη, Σκορδύλη, Μελλισηνού, Βαρούχη, Μουσούρη, Βλάστη, Χορτάτζη κλπ.
Το 1204 μετά την πρώτη κατάλυση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, η Κρήτη πέρασε σε Βενετικό έλεγχο οπού παρέμεινε μέχρι το 1669. Οι Βενετοί λόγω της μεγάλης αντίστασης των Σφακιανών αποφάσισαν να χτίσουν ένα κάστρο δίπλα στα Σφακιά για να ελέγχουν την απείθαρχη περιοχή αλλά και για προστασία από την πειρατεία που ήταν τότε μάστιγα για τις ακτές του νησιού. Στο διάστημα από το 1371 μέχρι το 1374 κατασκεύασαν 7 χλμ ανατολικά της Χώρας Σφακίων ένα κάστρο που ονομάστηκε από τον ντόπιο πληθυσμό Φραγκοκάστελλο και έτσι έμεινε γνωστό. Σύμφωνα με τοπική παράδοση το κάστρο χτιζόταν την ημέρα από τους Βενετούς στρατιώτες και το βράδυ οι Σφακιανοί με αρχηγούς τους έξι αδελφούς Πατσούς γκρέμιζαν ότι είχε χτιστεί κατά τη διάρκεια της ημέρας. Τελικά οι Βενετοί συνέλαβαν και εκτέλεσαν τους αδελφούς Πατσούς και κατάφεραν να ολοκληρώσουν το κάστρο.
Στο διάστημα 1669-1898 η Κρήτη πέρασε σε Οθωμανικό έλεγχο. Την εποχή εκείνη άρχισε να ισχυροποιείται το ορθόδοξο Βασίλειο της Ρωσίας. Η επιδίωξη των Ρώσων να αποκτήσουν έξοδο προς την Μαύρη Θάλασσα τους οδήγησε γρήγορα σε σύγκρουση με την Οθωμανική αυτοκρατορία. Η Αυτοκράτειρα Αικατερίνη η Μεγάλη (1762–1796) ονειρεύτηκε να αναβιώσει την Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Πριν τον Ρωσοτουρκικό πόλεμο του 1768-1774 έστειλε πράκτορες στην Πελοπόννησο και στα νησιά με σκοπό να ξεσηκώσει τον τοπικό πληθυσμό εναντίον των Τούρκων. Ένας από αυτούς τους πράκτορες συναντήθηκε με τον κρητικό οπλαρχηγό Ιωάννη Βλάχο, γνωστότερο ως Δασκαλογιάννη και τον παρακίνησε να ξεκινήσει επανάσταση. Αν και οι κρητικοί δεν ήταν έτοιμοι για ένα τέτοιο εγχείρημα ελπίζοντας σε βοήθεια από τους Ρώσους ξεκίνησαν την επανάσταση το 1770, όταν εμφανίστηκε στο Αιγαίο ο στόλος του Αλέξιου Ορλόφ. Οι Κρητικοί τελικά αφέθηκαν αβοήθητοι από τους Ρώσους να αντιμετωπίσουν τον Τουρκικό στρατό ο οποίος σύντομα κατάφερε να καταστείλει την επανάσταση. Ο Δασκαλογιάννης παραδόθηκε και εκτελέστηκε στο Ηράκλειο μετά από βασανιστήρια, επειδή αρνήθηκε να προδώσει τους ανθρώπους του.
Οι Σφακιανοί αν και υπέστησαν μεγάλες φθορές από την αποτυχημένη επανάσταση του 1770 κατάφεραν να ανασυνταχθούν και εμφανίζονται ξανά ισχυροί κατά το ξέσπασμα της επανάστασης του 1821. Η μισή σχεδόν στρατιωτική δύναμη των επαναστατημένων Κρητικών προερχόταν από τα Σφακιά.
Το 1828 κατέφτασε στην Κρήτη ο στρατηγός Χατζημιχάλης Νταλιάνης με σκοπό να αναζωπυρώσει την επανάσταση στο νησί. Τον Μάρτιο του 1828 κατέφτασε στα Σφακιά οπού τον υποδέχτηκαν με τιμές. Σύντομα κινήθηκε εναντίον τουρκικό στρατιωτικό σώμα από το Ηράκλειο. Ο Νταλιάνης προτίμησε να το αντιμετωπίσει στο Φραγκοκάστελλο, αγνοώντας τις συμβουλές των Σφακιανών που τον προέτρεπαν να πολεμήσει στα υψώματα. Στη μάχη που διεξήχθη στο Φραγκοκάστελλο στις 17 Μαΐου 1828 οι Έλληνες επαναστάτες ηττήθηκαν και οι περισσότεροι έπεσαν νεκροί. Στη συνέχεια οι Τούρκοι στράφηκαν κατά των Σφακιανών που ήταν οχυρωμένοι στα ορεινά. Η κύρια μάχη διεξήχθη στην κοιλάδα του Κόρακα οπού το Τουρκικό σώμα είχε τεράστιες απώλειες και τράπηκε σε φυγή.
Οι Σφακιανοί συμμετείχαν και στις επαναστάσεις του 1841 και 1858. Μετά την απελευθέρωση της Κρήτης και την ενσωμάτωσή της στο ελληνικό κράτος η περιοχή των Σφακίων αποτέλεσε επαρχία ενώ από το 1998 αποτελεί διευρυμένο δήμο.
Πολυδύναμο Ιατρείο στα Σφακιά
