«Η κρητική διατροφή φαίνεται να είναι το καλύτερο διατροφικό μοντέλο για την υγεία αλλά και για την ευχαρίστηση» επισήμανε η Αναστασία Μαρκάκη, Phd Καθηγήτρια Εφαρμογών του Τμήματος Διατροφής και Διαιτολογίας του ΤΕΙ Κρήτης σε συνέντευξη στο «Ην-Ων».
Ερ. Ποιος ο ρόλος της διατροφής στον πολιτισμό;
Απ. Η διατροφή είναι πολιτισμός από μόνη της και ουσιαστικά είναι δύο διαδρομές που πάνε παράλληλα. Δηλαδή όταν είναι περίοδος ευμάρειας, άρα υπάρχει ανάπτυξη πολιτισμού, υπάρχει ποικιλία και αφθονία τροφών και σε αυτή τη φάση και η τροφή γίνεται στοιχείο του πολιτισμού. Μέσω της διατροφής υπάρχει κοινωνικοποίηση – ανταλλαγή δώρου ενώ δίνεται μεγαλύτερη έμφαση στην εικόνα, στη γεύση και στην ποικιλία της τροφής. Αντίθετα σε δύσκολες οικονομικές συνθήκες, όπου πλήττεται ο πολιτισμός και η τροφή περιορίζεται στον βασικό ρόλο της επιβίωσης.
Ερ. Πόσο βοηθάει στην υγεία η διατροφή;
Απ. Αν το δούμε από την καθημερινή πράξη είτε από τα δεδομένα της επιστημονικής έρευνας η διατροφή συνδέεται με την υγεία και με την ασθένεια. Δηλαδή μια διατροφή επαρκής και πλούσια σε θρεπτικά συστατικά βοηθάει στην πρόληψη και στη θεραπεία διάφορων ασθενειών ενώ αντίθετα μία διατροφή με υπερβολή ή με έλλειψη μπορεί να προκαλέσει ή να επιδεινώσει μία ασθένεια.
Ερ. Ποιες τροφές είναι απαραίτητες για τον άνθρωπο;
Απ. Απαραίτητες είναι οι τροφές που περιέχουν τα βασικά θρεπτικά συστατικά για την επιβίωση και την ανάπτυξη. Έτσι απαραίτητα θρεπτικά συστατικά για τον άνθρωπο είναι: Η πρωτεΐνη, η οποία βρίσκεται στα ζωϊκά προϊόντα και παράγωγα τους όπως αυγό, γάλα, όσπρια, δημητριακά. Επίσης οι υδατάνθρακες (φρούτα, ρύζι, μακαρόνια, ψωμί, όσπρια) και το λίπος (στα ζωϊκά προϊόντα και με τη μορφή ελαίου όπως κυρίως το ελαιόλαδο). Οι καλύτερες αναλογίες για ημερήσια διατροφή είναι: υδατάνθρακες 50% θερμίδες-πρωτεϊνες 15%-20% και λίπη (με βασικό συστατικό το ελαιόλαδο) 30%-40% την ημέρα.
Ερ. Πόσο μπορεί να βοηθήσει η κρητική διατροφή στον τουρισμό;
Απ. Η κρητική διατροφή έχει αποδειχτεί το καλύτερο διατροφικό μοντέλο για την υγεία και ταυτόχρονα συνδυάζει νοστιμιά και ευχαρίστηση. Διαθέτει ποικιλία, διατροφική επάρκεια, ωραία εικόνα και ωραία γεύση, και άρα με τη σωστή προώθηση μπορεί η κρητική διατροφή να είναι ο στόχος ενός ταξιδιού και να συμβάλει στην αύξηση και καθιέρωση του γαστρονομικού ταξιδιού.
Ερ. Ποια είναι η πορεία της κρητικής διατροφής από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα;
Απ. Από την εποχή του Χαλκού (περίπου 3.000-1.000 πχ-Μινωϊκή περίοδος) η κρητική διατροφή είχε βασικές τροφές: δημητριακά, σταφύλια, ελιά, πιθανόν όσπρια, ζωϊκά προϊόντα, χαρούπι και λάθυρο πιθανόν ζωοτροφές, τα ζώα ίσως ως συμπληρωματική τροφή σε περιόδους στρές.
Το λάθυρο βρέθηκε στα Μινωϊκά χρόνια (1480-1425 πΧ) στο Καστέλλι Χανίων ενώ καλλιεργήθηκε σε όλη την Ευρώπη και στην Ανατολική Μεσόγειο την εποχή του Χαλκού και νωρίτερα. Φυτρώνει μόνο του ή αναπτύσσεται μαζί με κάποιο άλλο οσπριοειδές, ιδίως μαζί με τα κουκιά. Η κατανάλωση ζωϊκών προϊόντων ήταν: αιγοπρόβατα 53%, χοίροι 31%, βοοειδή 16%. Τα αιγοπρόβατα και χοίροι μάλλον για κρέας ενώ βοοειδή κυρίως για όργωμα. Επίσης πιθανή κατανάλωση ελαφιού και λαγού. Από ψάρια κυρίως σαργό, σφυρίδα, τόνο, κυνηγό και θαλασσινά.
Η κρητική διατροφή μέχρι το 1960 περιείχε: ελαιόλαδο 37%, ελιές, χόρτα, σαλιγκάρια, ψάρια, κρέας και προϊόντα του, φρούτα, λαχανικά, άγρια χόρτα, όσπρια και ακατέργαστα δημητριακά, μέτρια ψάρια, ξηροί καρποί, γαλακτοκομικά προϊόντα, κρασί.
Η κρητική διατροφή σήμερα έχει αποδειχθεί ωφέλιμη στην προστασία καρδιαγγειακών παθήσεων, καρκίνου, Αλζχάϊμερ, αυτοάνοσων ασθενειών, στην απώλεια ελέγχου βάρους κλπ.
Βιογραφικό
Η Αναστασία Μαρκάκη, Phd είναι Καθηγήτρια Εφαρμογών «Διατροφής και Μεταβολισμού» του Τμήματος Διατροφής και Διαιτολογίας στη σχολή ΣΤεΓ-ΤεΤ, του ΤΕΙ Κρήτης.
Είναι Διδάκτωρ (PhD) Πανεπιστημίου Κρήτης, στο Τμήμα Ιατρικής, με αντικείμενο της Διδακτορικής Διατριβής: «Συσχέτιση της κατάστασης θρέψης νεφροπαθών ασθενών σταδίου-5 με δέκτες φλεγμονής».
Από το 2005 έως σήμερα είναι Καθηγήτρια Εφαρμογών, Τμήμα Διατροφής και Διαιτολογίας, ΤΕΙ Κρήτης
Τα ερευνητικά ενδιαφέροντα είναι:
– Εκτίμηση θρέψης νεφροπαθών τελικού σταδίου: Προσδιορισμός δεικτών φλεγμονής (CRP, IL-6, IL-8), δεικτών θρέψης (αλβουμίνη, τρανσφερρίνη), δεικτών οστεοδυστροφίας (παραθορμόνη, ασβέστιο, φωσφόρος) και ορμονών υπό διερεύνηση (αδιπονεκτίνη, λεπτίνη), ανθρωπομετρία και μέτρηση σύστασης σώματος μέσω δερματοπτυχομέτρησης u954 και Βιοηλεκτρικής Εμπέδησης
– Επίδραση της διατροφικής πρόσληψης (ενεργειακή και πρωτεϊνική πρόσληψη και συμμόρφωση με τη Μεσογειακή/Κρητική Διατροφή) στην κατάσταση θρέψης και στη μείωση του βαθμού καχεξίας νεφροπαθών τελικού σταδίου – Συσχέτιση με την Ποιότητα ζωής, την κατάθλιψη και το άγχος αυτών των ασθενών
– Επιδημιολογία της παχυσαρκίας, του διαβήτη, της δυσλιπιδαιμίας και άλλων χρόνιων νοσημάτων
– Μελέτες παρέμβασης για την προώθηση της Μεσογειακής/Κρητικής διατροφής και άλλων υγιεινών προτύπων διατροφής για πρόληψη και αντιμετώπιση χρόνιων νοσημάτων
Συμμετοχή σε επιστημονικές οργανώσεις και συλλόγους:
– Μέλος της Ελληνικής (GreESPEN) και Ευρωπαϊκής (ESPEN) Εταιρείας Κλινικής Διατροφής & Μεταβολισμού, (από 02/2013)
– Μέλος της ERA – EDTA (Ευρωπαϊκή Νεφρολογική Εταιρεία) (από 10/2012)
– Μέλος της Ένωσης Διαιτολόγων – Διατροφολόγων Ελλάδος (ΕΔΔΕ) (από Απρίλιο 2011)
– Μέλος του Διεθνούς Οργανισμού Διαιτολογικών Συλλόγων (ICDA) (από το 2008)
– Μέλος του Ευρωπαϊκού Συνδέσμου Συλλόγων Διαιτολόγων (EFAD) (από το 2006) 18
– Μέλος της Ελληνικής Ιατρικής Εταιρείας Παχυσαρκίας – ΕΙΕΠ (από το 2005)
-Μέλος της Πανευρωπαϊκής Εταιρείας Μελέτης Παχυσαρκίας – EASO (από το 2005)
– Μέλος της Διεθνούς Εταιρείας Μελέτης Παχυσαρκίας – IASO (από το 2005)
– Μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Αθηροσκλήρωσης (από το 2004)
– Μέλος των Δράσεων της Κοινωνίας της Διατροφής – Proceedings of the Nutrition Society 2000- 2002)
– Μέλος του Συλλόγου Διαιτολόγων – Τεχνολόγων Διατροφής Ελλάδος (από το 1995)
Διατροφή – πολιτισμός παράλληλες διαδρομές
