Ιστορική χαρακτηρίζεται η απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Νότιας Κυνουρίας να ανακηρύξει την Τοπική Κοινότητα Κοσμά, ως Μαρτυρικό Χωριό.
Το θέμα εισηγήθηκε κατά την πρόσφατη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου ο Δημοτικός Σύμβουλος Δημήτριος Εμμανουήλ Τζοβάνης.
Το κείμενο της εισήγησης του κ. Τζοβάνη, είναι το ακόλουθο:
«Σύμφωνα με το νόμο 2503/1997, άρθρο 18, παράγραφο 5 (ΦΕΚ 107/Α/30-5-1997), ως «Μαρτυρικά χωριά και πόλεις» χαρακτηρίζονται στην Ελλάδα χωριά και πόλεις που έχουν υποστεί μεγάλες καταστροφές σε ανθρώπινες ζωές και σε υλικές ζημιές κατά την αντίσταση εναντίον των κατοχικών δυνάμεων κατοχής την περίοδο 1941 – 1944.
Ο χαρακτηρισμός αυτός γίνεται επίσημα με Προεδρικό Διάταγμα που εκδίδεται με πρόταση του Υπουργού Εσωτερικών.
Να σημειωθεί ότι προαπαιτούμενο είναι να έχουν ληφθεί σχετικές αιτιολογημένες αποφάσεις από τις Τοπικές Κοινότητες και τους Δήμους για την ανακήρυξη των περιοχών τους ως μαρτυρικών πόλεων και χωριών.
Ενενήντα (90) πόλεις και χωριά έχουν μέχρι την ημερομηνία αυτή χαρακτηριστεί μαρτυρικές περιοχές. Μάλιστα έχουν συγκροτήσει Αστική Εταιρεία Μη Κερδοσκοπικού Χαρακτήρα (Ν.Π.Ι.Δ.), με την επωνυμία «ΔΙΚΤΥΟ ΜΑΡΤΥΡΙΚΩΝ ΠΟΛΕΩΝ ΚΑΙ ΧΩΡΙΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 1940 – 1945 – ΕΛΛΗΝΚΑ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑΤΑ» με έδρα την μαρτυρική Πόλη των Καλαβρύτων. Πρόεδρος της Εταιρείας είναι ο εκάστοτε Δήμαρχος των Καλαβρύτων.
ΤΟ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΑ ΚΥΝΟΥΡΙΑΣ
Η ολική καταστροφή του Κοσμά Κυνουρίας με την πυρπόληση του από τα Γερμανικά στρατεύματα κατοχής
Στις 29 και 30 Ιανουαρίου 1944
Το χωριό μας ο Κοσμάς κάηκε ολοσχερώς από τους Γερμανούς φασίστες στις 29 και 30 Ιανουαρίου 1944. Από τα 505 σπίτια του χωριού πυρπολήθηκαν τα 498 (ποσοστό καταστροφής 98,61%). Πέρασαν 73 χρόνια από τότε που γράφτηκε η μελανότερη σελίδα της ιστορίας του περήφανου Κοσμά. Ήταν το τίμημα της παλλαϊκής αντίστασης του χωριού στους φασίστες Ιταλούς και Γερμανούς, με αποκορύφωμα τη ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΚΟΣΜΑ στις 27 Ιουλίου 1943. Οι κάτοικοι του Κοσμά, μαζί μα άλλους αντάρτες της περιοχής, υπό την ηγεσία του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ, έδωκαν μια από τις πρώτες μάχες στην Πελοπόννησο κατά των Ιταλών φασιστών. Στη θέση «Σταυρός», δύο χλμ έξω από το χωριό, έστησαν ενέδρα σε ένα λόχο Ιταλών από 111 άντρες. Στη μάχη που επακολούθησε οι Ιταλοί έπαθαν συντριβή. 28 Ιταλοί νεκροί, 37 τραυματίες και 45 αιχμάλωτοι. Οι Κοσμίτες περιέθαλψαν τους τραυματίες και στη συνέχεια τους παρέδωσαν μαζί με τους αιχμαλώτους σώους στους Ιταλούς. Αυτός πρέπει να ήταν και ο λόγος που τότε οι Ιταλοί δεν έκαψαν το χωριό. Αυτές οι δύο ημερομηνίες, η 27 Ιουλίου 1943 και οι 29 και 30 Ιανουαρίου 1944, είναι το ορόσημο του χωριού μας τα μαύρα χρόνια της κατοχής. Από τη μια μεριά η αδούλωτη ψυχή των Κοσμιτών που εκδηλώθηκε με την αντίσταση στους κατακτητές και από την άλλη το τίμημα του αγώνα για την λευτεριά. Μπορεί να μην είχαμε νεκρούς στο ολοκαύτωμα του χωριού, αλλά είχαμε 498 οικογένειες καταδικασμένες στον αργό θάνατο.
Ήρθε λοιπόν η στιγμή να χαρακτηριστεί και επίσημα το χωριό μας ΜΑΡΤΥΡΙΚΟ ΧΩΡΙΟ και να καθιερωθεί σαν ιστορική επέτειος. Είναι μια ηθική δικαίωση των θυσιών του λαού του τόπου μας και απότιση τιμής σε αυτούς που έφυγαν αγωνιζόμενοι για τη λευτεριά. Παράλληλα να διώξουμε τη σκόνη που σκεπάζει την κιβωτό της μνήμης, να μην ξεχαστούν οι θυσίες αυτές, διακηρύσσοντας «ποτέ πια φασισμός». Στο δίγλωσσο βιβλίο (Ελληνικά – Αγγλικά) του Κοσμίτη συγγραφέα Δημήτρη Γ. Τσολομήτη με τίτλο «ΚΟΣΜΑΣ ΚΥΝΟΥΡΙΑΣ – Η ΠΥΡΠΟΛΗΣΗ ΤΟΥ ΚΟΣΜΑ, ΚΥΝΟΥΡΙΑΣ ΑΠ’ ΤΑ ΓΕΡΜΑΝΙΚΑ ΣΤΡΑΤΕΥΜΑΤΑ ΚΑΤΟΧΗ» ( εκδόθηκε με τη συνδρομή των Συλλόγων «ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΚΟΣΜΙΤΩΝ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ» και «ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ ΚΟΣΜΑ») μαζεύτηκαν στοιχεία και μαρτυρίες τόσο της αντίστασης του χωριού κατά των φασιστών Ιταλών και Γερμανών, όσο και του ολοκαυτώματος του Κοσμά. Στοιχεία που αποδεικνύουν τον αγώνα των κατοίκων του χωριού και καταδεικνύουν τη Ναζιστική θηριωδία που είχε σαν αποτέλεσμα το ολοκαύτωμα του χωριού μας.
Και δεν πρέπει να ξεχνάμε την υποχρέωση της Γερμανικής Δημοκρατίας, σήμερα, για την αναγνώριση των ευθυνών των προγόνων τους και την αποκατάσταση των ζημιών που προξένησαν στην κατοχή στον Ελληνικό Λαό. Ο πρώην Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας κ. Κάρολος Παπούλιας, είχε επισημάνει ότι : «Το θέμα των αποζημιώσεων για την Ελλάδα δεν έχει κλείσει». «Τα εγκλήματα πολέμου κατά του άμαχου πληθυσμού δεν παραγράφονται».
Αποτελεί βούληση όλων των κατοίκων του Κοσμά να βρει αυτή η τραγωδία την αναγνώριση της στο ελληνικό και ευρωπαϊκό χώρο. Αυτή η άγνωστη «μαύρη» σελίδα της ιστορίας του ιστορικού ΚΟΣΜΑ και της χώρας μας πρέπει να προστεθεί στη Μαύρη Βίβλο των εγκλημάτων των ναζιστικών μηχανισμών της Κατοχής και να διεκδικηθούν τα νόμιμα δικαιώματα του Κοσμά. Το χωριό μας ο Κοσμάς είναι Μαρτυρικό στη συλλογική συνείδηση της κοινωνίας του ΚΟΣΜΑ. Αυτή η πραγματικότητα που δεκαετίες «στοιχειώνει» τον Κοσμά ήρθε η ώρα να βρει την πρώτη επίσημη αναγνώρισή της από το εκλεγμένο αντιπροσωπευτικό σώμα του Δημοτικού Συμβουλίου Νότιας Κυνουρίας.
Έχει προηγηθεί η ανακήρυξη του Κοσμά ως Μαρτυρικού Χωριού, με ομόφωνη απόφαση, από το Τοπικό Συμβούλιο της Τοπικής Κοινότητας Κοσμά, στη συνεδρίαση της 24ης Φεβρουαρίου 2017 (Πρακτικό 1/24-2-2017, Θέμα 3ο ). Η ευθύνη όλων μας είναι ιστορική. Η ευθύνη μας απέναντι στους συμπολίτες μας που υπέστησαν την ολοκληρωτική καταστροφή και έχουν φύγει από τη ζωή. Το Ελληνικό Κράτος, η ελληνική πολιτεία οφείλει να αναγνωρίσει με τη σειρά της αυτή τη Μαρτυρική Σελίδα του τόπου μας και μαζί με τις άλλες Μαρτυρικές Πόλεις και Χωριά της Κατοχής να την κάνει γνωστή στην Ελληνική και Ευρωπαϊκή Επικράτεια.
Για το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου της Νότιας Κυνουρίας αυτή η πολιτική πράξη αναγνώρισης μπορεί να γίνει η αρχή για μια συνολική ιστορική ανάδειξη του τόπου μας. Θέλουμε να συμπληρωθούν «λευκές σελίδες» της ιστορίας του νέου Δήμου μας από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα.
Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα ανωτέρω παρακαλώ το Δ.Σ. να ΔΙΑΚΗΡΥΞΕΙ:
• Την απόφασή του να θυμάται πάντα και να τιμά την θυσία του Κοσμά.
• Πως εκπροσωπεί όχι μόνο τους Κοσμίτες στο σήμερα και την προοπτική του αύριο, αλλά και σε όλους τους πολίτες της Νότιας Κυνουρίας που έδωσαν τη ζωή τους στους αγώνες της πατρίδας μας για εθνική ανεξαρτησία, κοινωνική δικαιοσύνη και ανθρώπινη αξιοπρέπεια.
• Τη δέσμευσή του, μπροστά στη δυστυχία που βίωσε ο Κοσμάς, κατά την Ιταλική και Γερμανική κατοχή, από τις αποτρόπαιες πράξεις των ναζιστικών μηχανισμών, να δώσει τη μάχη για τη διεκδίκηση των ανεκπλήρωτων και απαράγραπτων δικαίων των πολιτών μας.
• Δεσμεύεται να μην αφήσει την τραγωδία τις 29 και 30 Ιανουαρίου 1944 να «στοιχειώνει» τον τόπο μας.
• Τη απόφασή του να περιφρουρήσει την ιερότητα της θυσίας και να υπερασπιστεί με θάρρος την ιστορική μνήμη για τις επόμενες γενιές.
Και να αποφασίσει:
• Ανακηρύσσει την Τοπική Κοινότητα Κοσμά, του Δήμου Νότιας Κυνουρίας ως ΜΑΡΤΥΡΙΚΟ ΧΩΡΙΟ. Να Αναρτηθεί η απόφαση της Πράξης αναγνώρισης του Κοσμά ως ΜΑΡΤΥΡΙΚΟΥ με τη διακήρυξη του Δημοτικού Συμβουλίου σε περίοπτη θέση στις εισόδους του χωριού και στην κεντρική πλατεία.
• Η περίπτωση της τραγωδίας του Κοσμά να εξεταστεί σε σχέση με άλλες περιοχές που έχουν ίδια περίπου χαρακτηριστικά (καταστροφές υποδομών, οικιών κλπ) και οι οποίες αναγνωρίστηκαν ως μαρτυρικές από την Ελληνική Πολιτεία. Ο χαρακτηρισμός του Κοσμά ως ΜΑΡΤΥΡΙΚΟΥ ΧΩΡΙΟΥ σημαίνει εκ των πραγμάτων αναζήτηση και διεκδίκηση νομίμων δικαιωμάτων.
• Καλεί το Δήμαρχο να κινήσει τις νόμιμες διαδικασίες για την ενεργοποίηση του Νόμου 2503/1997 και τη διερεύνηση των δυνατοτήτων αποζημίωσης για όλα τα εγκλήματα που διεπράχθησαν από τους ναζίδες Γερμανούς».
ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΤΕ
