Σχέδιο δράσης προτείνει το διοικητικό συμβούλιο της Ένωσης Δημάρχων Αττικής μετά και τις εργασίες του 10ου Φόρουμ, που έγινε στα Κύθηρα, την 9η Ιουνίου 2018 αλλά και τον μακροχρόνιο διάλογο μεταξύ των αιρετών μελών της ΕΝ.Δ.Α. για την Θεσμική Μεταρρύθμιση. Συγκεκριμένα:
Είναι πλέον κοινή πεποίθηση, ότι ο εκσυγχρονισμός του Ελληνικού Κράτους, σύμφωνα και με τα πρότυπα των ανεπτυγμένων χωρών καταλήγει στο
• Επιτελικό και ευέλικτο Κράτος και στην
• Ισχυρή Αποκέντρωση
Ο στόχος αυτός εξυπηρετείται από τη Συνολική Μεταρρύθμιση του Κράτους, με μια πολυεπίπεδη διακυβέρνηση που θα καταστήσει την Τ.Α. συμμέτοχο κατ’αρχήν στον:
1. Αναπτυξιακό Σχεδιασμό
2. Χωροταξικό και Πολεοδομικό Σχεδιασμό
3. Επιχειρησιακό Σχεδιασμό και ακολούθως θα αναδείξει
• Τις Αιρετές Περιφέρειες, πυλώνες για την Ανάπτυξη του Κράτους
• Τους Δήμους κύριους Φορείς για την εξυπηρέτηση των πολιτών την Κοινωνική Πολιτική και την Προστασία του Περιβάλλοντος
Ένα σχέδιο δράσης για την πολυεπίπεδη Διακυβέρνηση θα πρέπει να περιέχει:
1. Την αξιολόγηση, κατά τομέα δημόσιας πολιτικής, της σημερινής κατανομής των αρμοδιοτήτων στα τρία επίπεδα της Δημόσιας Διοίκησης, Κεντρική Διοίκηση (Αποκεντρωμένες Διοικήσεις), Περιφέρειες και Δήμοι και των μεταξύ τους σχέσεων κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων αυτών, ιδιαίτερα όταν αυτές είναι «συντρέχουσες».
2. Τη βελτίωση, κατά τομέα δημόσιας πολιτικής, του σχετικού κανονιστικού πλαισίου, προκειμένου να επιτυγχάνονται οι ανωτέρω αρχές και στόχοι κατά το σχεδιασμό και την εφαρμογή της τομεακής δημόσιας πολιτικής, αλλά και να διασφαλίζεται η πολιτική συνοχής των ανθρωπογεωγραφικών ενοτήτων της χώρας.
3. Τον προσδιορισμό των προϋποθέσεων και όρων για την εφαρμογή του νέου κανονιστικού πλαισίου και ιδιαίτερα των αναγκαίων υλικών και άυλων πόρων, περιλαμβανομένων των δομών, των λειτουργιών και των σχέσεων των αντίστοιχων δημοσίων φορέων, καθώς και της διαλειτουργικότητας των συστημάτων τους.
4. Την αναβάθμιση και ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού τους, τη διασφάλιση της θεσμικής μνήμης και μηχανισμών διαχείρισης της γνώσης και τη βελτίωση της διοικητικής κουλτούρας στο δημόσιο τομέα.
Οι αρχές και οι στόχοι για τη συγκρότηση αυτού του Διοικητικού Συστήματος είναι οι ακόλουθες:
• Η επίτευξη της αποτελεσματικότητας στον προγραμματισμό και τη λειτουργία του συστήματος, που προϋποθέτει διαλειτουργικότητα και ισχυρές διαδραστικές σχέσεις των τριών επιπέδων και δημιουργεί οικονομίες κλίμακας.
• Ο σεβασμός της συνταγματικά κατοχυρωμένης διοικητικής και οικονομικής αυτέλειας της Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Περιφερειών και Δήμων), που προϋποθέτει τη δημοκρατική λειτουργία του συστήματος. Όχι παλινδρομήσεις. Ναι σε ισχυρούς Δήμους με Αυτόνομη Αυτοδιοίκηση. Ναι στον έλεγχο από το Δημοτικό Συμβούλιο. Ναι στην Αναβάθμιση με πλήρη αυτοτέλεια και ασφαλώς με έλεγχο σαφή, προσδιορισμένο και όχι κατακερματισμένο σε διάφορες Αρχές. Η διασφάλιση της αρχής της επικουρικότητας. Η επίτευξη της μεγαλύτερης δυνατής εγγύτητας παροχής των υπηρεσιών στους πολίτες και με τρόπο που να διασφαλίζεται η ίδια ποιότητα, προσβασιμότητα και καθολικότητά τους.
Το ζητούμενο είναι η εκπόνηση μιας νέας Αρχιτεκτονικής για την πολυεπίπεδη διακυβέρνηση της Ελλάδας. Με αποσπασματικές μεταρρυθμίσεις δεν δύναται να επιτευχθεί η συνολική βελτίωση του διοικητικού συστήματος. Η Δημόσια Διοίκηση όλων των επιπέδων αποτελεί ένα ενιαίο διοικητικό σύστημα και επομένως πρέπει να προσεγγιστεί συστηματικά το ζήτημα της λεγόμενης «Κατανομής των αρμοδιοτήτων» στα επίπεδα άσκησης της πολιτικής εξουσίας.
Ενδεικτικά οι λειτουργικές περιοχές στις οποίες μπορεί να αποσαφηνιστούν και να επαναθεσμοθετηθούν οι αρμοδιότητες και οι σχέσεις μεταξύ Υπουργείων Αποκεντρωμένων Διοικήσεων Περιφερειών Δήμων είναι οι ακόλουθες:
1. Αναπτυξιακός, χωροταξικός και πολεοδομικός σχεδιασμός και πολιτική χρήσεων γης.
2. Εκπαιδευτική πολιτική, κοινωνική πολιτική πρόνοιας και απασχόλησης.
3. Αδειοδότηση επαγγελματικής και επιχειρηματικής δραστηριότητας στους τομείς Αγροτικής Οικονομίας (Γεωργίας-Κτηνοτροφίας-Αγροτικής Οικονομίας (Γεωργίας-Κτηνοτροφίας-Αλιείας), Ανάπτυξης (Φυσικών Πόρων-Ενέργειας-Βιομηχανίας-Απασχόλησης Εμπορίου-Τουρισμού), Μεταφορών-Επικοινωνιών, Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Μέριμνας, Παιδείας-Πολιτισμού-Αθλητισμού.
4. Αδειοδότηση των έργων και επενδύσεων περιφερειακής και τοπικής σημασίας (με βάση τα εκάστοτε εγκεκριμένα χωροταξικά και πολεοδομικά σχέδια).
5. Παρακολούθηση της κατάστασης του περιβάλλοντος και εφαρμογή του κανονιστικού πλαισίου προστασίας του περιβάλλοντος (έδαφος, αέρας, θάλασσα), π.χ. έγκριση Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων.
6. Διαχείριση των υδάτων, στερεών και υγρών αποβλήτων, κινδύνων από φυσικές και τεχνολογικές καταστροφές Πολιτική προστασία.
7. Ανάδειξη των πολιτιστικών πόρων και προώθηση του τουρισμού.
8. Διοίκηση της ενδοπεριφερειακής συγκοινωνίας, παρακολούθηση της λειτουργίας και συντήρηση των συγκοινωνιακών έργων περιφερειακής και τοπικής σημασίας.
9. Διαχείριση των δημόσιων ακινήτων και υποδομών περιφερειακής και τοπικής σημασίας, των πάρκων και των ορεινών όγκων.
10. Διαχείριση λιμένων, μαρίνων και των παράκτιων εγκαταστάσεων, κ.ά.
Οι ανωτέρω λειτουργικές περιοχές ανήκουν σε τομείς δημόσιας πολιτικής που αντιστοιχούν σε εξειδικευμένα Υπουργεία.
30+1 Προτάσεις για πραγματική μεταρρύθμιση στην Τ.Α.
Στον διάλογο για την επικείμενη «Μεταρρύθμιση» καταθέτουμε 30+1 προτάσεις που στοχεύουν:
Αποτελεσματικότητα
Πάταξη της Γραφειοκρατίας
Διαφάνεια
Δημοκρατία
Αξιοκρατία και άλλες πρόνοιες που συνάδουν μ’ ένα Σύγχρονο Ευρωπαϊκό Κράτος και κυρίως είναι σύμφωνες με το ισχύον Σύνταγμα της χώρας μας.
Α. ΕΛΕΓΧΟΣ
1. Σύσταση Ανεξάρτητης αρχής για τον Έλεγχο Νομιμότητας των ΟΤΑ (με τμήματα προληπτικού ελέγχου, κατασταλτικού ελέγχου και γνωμοδοτικού ελέγχου.
2. Κατάργηση δικαιοδοσίας ελέγχου των ΟΤΑ από άλλα Ελεγκτικά Όργανα.
3. Θέσπιση χρονικών ορίων ελέγχων και παραγραφών.
4. Διατήρηση του προληπτικού ελέγχου του Ε.Σ. (μέχρι την καθιέρωση της Ανεξάρτητης Αρχής).
5. Καθιέρωση (προαιρετικά) του εσωτερικού ελέγχου.
Β. ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ
6. Τοπικό Αναπτυξιακό Πρόγραμμα των Δήμων στον Περιφερειακό Σχεδιασμό (ΠΕΠ και Πόροι της Περιφέρειας).
7. Σύσταση ταμείου Τοπικής Αυτοδιοίκησης για Κοινωνικές Πολιτικές (που μέσω προγραμμάτων ΕΣΠΑ ή Δημοτικές πρωτοβουλίες έχουν αποδειχθεί επιτυχημένες και αναγκαίες).
8. Αξιοποίηση του Πράσινου Ταμείου για Περιβαλλοντικές Δράσεις των ΟΤΑ .
9. Σταδιακή απόδοση των παρακρατηθέντων πόρων της Τ.Α.
10. Φορολογική Αποκέντρωση (μακροπρόθεσμα).
Γ. ΓΡΑΦΕΙΟΚΡΑΤΙΑ
11. Σύντμηση προθεσμιών, ενστάσεων, προσφυγών, αδειοδοτήσεων κλπ.
12. Ριζική απλοποίηση διαδικασιών στην υλοποίηση του Τεχν. Προγράμματος και του Προϋπολογισμού (π.χ. κατάργηση ψήφισης πιστώσεων, εγκρίσεων λοιπών Οργάνων πλην Δ.Σ. κλπ).
13. Κωδικοποίηση της Νομοθεσίας για το σύνολο των δράσεων των ΟΤΑ.
14. Διεύρυνση της δικαιοδοσίας των Μονοπρόσωπων Οργάνων για την αμεσότερη εκτέλεση των αποφάσεων, με λογοδοσία στα Δ.Σ. (π.χ. Δήμαρχοι-Αντιδήμαρχοι, εντεταλμένοι Σύμβουλοι- Υπηρεσιακοί Παράγοντες).
15. Επιτάχυνση της διείσδυσης της Κοινωνίας της Πληροφορίας στους ΟΤΑ (έξυπνη πόλη – ψηφιακός Δήμος) με έμφαση στην διαδικτυακή οργάνωση και λειτουργία των φορέων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Νομική – Οργανωτική – Τεχνική).
Δ. ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ
16. Αυτόνομη (μέσω ΑΣΕΠ) κάλυψη των κενών των Οργανικών Θέσεων, χωρίς παρέμβαση του Κράτους και διαδημοτική Κινητικότητα με σύμφωνη γνώμη των (δύο) Οργανισμών της Τ.Α.
17. Αξιολόγηση – επιβράβευση του προσωπικού των ΟΤΑ μέσω εσωτερικών Δομών και διαδικασιών.
18. Ευρεία δυνατότητα, συνεργασιών με ιδιωτικό τομέα για παροχή υπηρεσιών.
Ε. ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΗ ΘΕΣΗ ΤΩΝ ΑΙΡΕΤΩΝ
(Κίνητρα για προσέλκυση ποιοτικού πολιτικού προσωπικού)
19. Υπαγωγή των Αιρετών (στο Γ.Λ.Κ, και όχι στον ΕΦΚΑ).
20. Δυνατότητα έκδοσης κανονιστικών ρυθμίσεων, από τα Δ.Σ., για τον προσδιορισμό των αποζημιώσεων των Δ.Σ. και Π.Σ., ανάλογα με την οικονομική δυνατότητα των Ο.Τ.Α.
21. Κατάργηση κωλυμάτων και εξίσωση με τους βουλευτές για την εκλογιμότητα.
22. Επαναφορά της χορηγίας των Δημάρχων σύμφωνα και με τα προβλεπόμενα στον Ευρωπαϊκό χάρτη της Τοπικής Αυτονομίας (ΕΧ.Τ.Α άρθρο 7).
23. Μέτρα για την επανένταξη των αιρετών στην επαγγελματική δραστηριότητα και αξιοποίηση της αυτοδιοικητικής εμπειρίας μετά την λήξη της θητείας τους.
24. Επανεξέταση του καθεστώτος Νομικής ευθύνης των αιρετών.
25. Επαναπροσδιορισμός των ισχυόντων λειτουργικών διευκολύνσεων (άδειες, μετακινήσεις, κλπ), σύμφωνα με τα ισχύοντα για τους Βουλευτές και τους Αιρετούς της Ευρώπης.
26. Επαναφορά αποζημιώσεων για την συμμετοχή στα Όργανα, ως κάλυψη των διαφυγόντων εισοδημάτων και των δαπανών, για την άσκηση εντολής.
ΣΤ. ΔΙΑΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ
27. Πλήρης καταγραφή, αξιολόγηση και καθορισμός των αρμοδιοτήτων, (σύμφωνα με τα παραπάνω) μεταξύ Κράτους Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Αυτοδιοίκησης.
28. Σταδιακή μεταβίβαση, αρμοδιοτήτων και πόρων, μέσω Νομοθετικών ρυθμίσεων ή κατόπιν της Συνταγματικής Αναθεώρησης με στόχο την ουσιαστική Αποκέντρωση του Κράτους.
29. Ριζική Αναβάθμιση-επέκταση, των δραστηριοτήτων των ΚΕΠ. Ενίσχυση με πόρους, μέσα, και προσωπικό. Διαδικτυακή λειτουργία.
30. Έμφαση στην ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ όλων ΤΩΝ ΦΟΡΕΩΝ της χώρας μας (Νομική – Οργανωτική – Σημασιολογική – Τεχνική).
Ως προς το Εκλογικό Σύστημα
Το Δ.Σ. της Ένωσης Δημάρχων Αττικής:
– Τάσσεται, κατ’ αρχήν, εναντίον οιασδήποτε τροποποίησης του υφιστάμενου συστήματος, εάν δεν προηγηθούν οι ουσιαστικές 30 προτάσεις που προαναφέρθηκαν
– Συμμερίζεται την ανησυχία της συντριπτικής πλειοψηφίας της Τ.Α., ότι ενδεχόμενη καθιέρωση της απλής αναλογικής χωρίς ενδελεχή στάθμιση και
– αντιμετώπιση του κινδύνου της μη κυβερνησιμότητας, μπορεί να οδηγήσει στην διάλυση της Τ.Α.
Σε κάθε περίπτωση, η οιαδήποτε αλλαγή εκλογικού συστήματος, θα πρέπει να ισχύει από τις μεθεπόμενες, της θεσμοθέτησης του, εκλογές σύμφωνα και με τα ισχύοντα στο Σύνταγμα για τις βουλευτικές εκλογές ενώ εκφράζεται η εύλογη αμφισβήτηση για την συνταγματικότητα ή μη της προωθούμενης αλλαγής μετάθεσης του χρόνου διενέργειας των Αυτοδιοικητικών εκλογών και παράταση της τρέχουσας θητείας, κατά 4 μήνες.
Εναλλακτικά, σε περίπτωση εμμονής του Υπουργείου, για υιοθέτηση της απλής αναλογικής προτείνουμε την έναρξη διαλόγου με το σύνολο της Αυτοδιοίκησης για θεσμοθέτηση ενός συστήματος από τις μεθεπόμενες εκλογές που θα έχει τα εξής στοιχεία:
• Καθιέρωση ξεχωριστών ψηφοδελτίων Δημάρχων-Δημοτικών Συμβούλων
• Καθορισμός των αρμοδιοτήτων των Δ.Σ. ως οργάνων Ελέγχου και Νομοθετικής εξουσίας και των Δημάρχων και της Οικονομικής Επιτροπής ως Εκτελεστικών Οργάνων Ενίσχυση των Δ.Σ. για έκδοση κανονιστικών αποφάσεων για όλες τις τοπικές υποθέσεις
• Ενίσχυση αρμοδιοτήτων, για την εκτέλεση των αποφάσεων, από Δήμαρχο και Ε.Ε.
• Δυνατότητα προσφυγής σε Δημοψήφισμα με αποφασιστικό χαρακτήρα από τον Δήμαρχο ή το Δ.Σ., για μείζονα θέματα, που δεν τυγχάνουν της έγκρισης του Δ.Σ.
ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΤΕ
